پاسخ نیکی
درسی از صفحه نود و یکم قرآن کریم
خداوند در قرآن کریم می‌فرماید:
«وَ إِذا حُیِّیتُمْ بِتَحِیَّةٍ فَحَیُّوا بِأَحْسَنَ مِنْها أَوْ رُدُّوها»[1]
(هنگامی‌که کسى به شما تحیت گوید پاسخ آن را به طرز بهتر بدهید و یا لااقل به‌طور مساوى پاسخ گویید).
«تحیّت» در لغت از ماده حیات و به معنى دعا براى حیات دیگرى کردن است خواه این دعا به‌صورت «سلام علیک» (خداوند تو را به‌سلامت دارد) و یا «حیّاک اللَّه» (خداوند تو را زنده بدارد) و یا مانند آن باشد؛ ولى معمولاً از این کلمه هر نوع اظهار محبتى را که افراد به‌وسیله سخن، با یکدیگر مىکنند شامل مى شود که روشن‌ترین مصداق آن همان موضوع سلام کردن است.[2]
از بعضی روایات که هر نوع نیکوکاری در حق دیگری «تحیّت» محسوب می‌شود؛ همچنان که على بن ابراهیم در تفسیر خود از امام باقر علیه السلام و امام صادق علیه السلام روایت کرده که مىفرمایند: «مقصود از تحیت، سلام و هر کار نیکى است».[3]
از اَنس نیز روایت شده که می‌گوید: روزی در محضر امام بودم. یکی از کنیزان ایشان با شاخه گلی در دست وارد شد و آن را به امام تقدیم کرد. حضرت گل را از او گرفت و فرمود: «برو تو آزادی»!
من با تعجب گفتم: «ای فرزند رسول خدا! این کنیز، تنها یک شاخه گل به شما هدیه کرد، آنگاه شما او را آزاد می‌کنید»؟!
امام در پاسخم فرمود: خداوند متعال ما را یاد داده که: «وَ إِذَا حُیِّیتُم بِتَحِیَّةٍ فَحَیُّوا بِأَحْسَنَ مِنْهَا» (هنگامی‌که ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﺩﺭﻭﺩ ﮔﻮﻳﻨﺪ، ﺷﻤﺎ ﺩﺭﻭﺩﻯ ﻧﻴﻜﻮﺗﺮ ﺍﺯ ﺁﻥ ﺭﺍ ﭘﺎﺳﺦ ﺩﻫﻴﺪ).
سپس امام فرمود: «تحیّت نیکو درباره او نیز آزادی‌اش بود».[4]
[1] سوره نساء، آیه 86
[2] تفسیر نمونه، ج4، ص 42
[3] مجمع‌البیان فی تفسیر القرآن، ج3، ص 131
[4] مناقب آل ابی طالب، ابن شهرآشوب، ج ۳، ص ۱۸۰