چرا در قرآن از میان وظائف انبیاء، إنذار بیشتر از تبشیر ذکر شده؟
درسی از صفحه صد و یازدهم قرآن کریم
یکی از وظایف انبیاء الهی، «انذار» و «تبشیر» بود.
همچنانکه خداوند در قرآن کریم، رسولش را انذار کننده و بشارت دهنده معرفی کرده است:
«فَقَدْ جاءَکُمْ بَشیرٌ وَ نَذیرٌ»[1]
(به یقین، براى شما بشارت دهنده و بیم‌دهنده آمده است).
«إنذار» به معنی خبر دادن از چیزی همراه تخویف و ترساندن است؛
و «تبشیر» به معنی خبر دادن از چیزی همراه با بشارت است.[2]
از آنجا که سخن از جهنم و عذاب الهی ترس آور است، به إخبار از آن انذار گفته میشود؛ و از آنجا که سخن از بهشت و پاداش‌های الهی بشارت دهنده است، به إخبار از آن تبشیر گفته میشود.
به فرمودۀ مفسر کبیر مرحوم علامه طباطبایی، در قرآن کریم از میان وظائف انبیا (علیهم‌السلام) انذار بیشتر از تبشیر ذکر شده است. ایشان در ضمن بیان ریشه‌‌های بت‌پرستی این مطلب را چنین بیان می کند:
به طور کلى بشر را یکى از دو چیز به شرک واداشته است:
یا خوف از غضب آلهه و بیم از سلطنتى که براى آن الهه نسبت به حوادث زمینى قائل بوده؛
و یا امید به برکت و سعادتى بوده که براى بت هاى خود مى پنداشته.
از این دو امر بیشتر همان خوف در نفوس آنان تاثیر داشته است؛ براى اینکه طبعا اعتماد و امید مردم به خودشان است و کمتر به دیگران امیدوار مى شوند و هر نعمت و سعادتى که کسب کرده و به دست مى آورند همه را از ناحیه خود و مرهون جد و جهد خود مى دانند؛ و اگر هم همه را مستند به کوشش خود ندانند و غنیمت حاصله از قبیل ارث و یا گنج و یا ریاستى باشد، آن را از ناحیه جد اعلا و یا بخت نیک مى دانند. پس مساله امیدوارى آن قدرها در نفوس تاثیر ندارد که بتوان بت پرستى را مستند به آن نمود. حتى مسلمین هم با آن همه معارف الهی اى که در اختیارشان است از تهدید و انذار بیشتر متاثر مى شوند تا از وعده و بشارت.
لذا در قرآن هم مى بینیم که از وظائف انبیا (ع) انذار را بیشتر ذکر مى کند تا بشارت را، با اینکه هر دو از وظائف آنان و از طرقى است که در دعوت دینى خود به کار مى برند.[3]