معنی این آیه که می‌فرماید «خدا آسمان‌ها و زمین را در شش روز آفرید»

درسی از صفحه صد و پنجاه و هفت قرآن کریم 

خداوند در قرآن کریم می‌فرماید:

«إِنَّ رَبَّکُمُ اللَّهُ الَّذِی خَلَقَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ فِی سِتَّةِ أَیَّامٍ» (سوره اعراف، آیه 54)

معبود و پروردگار شما آن کس است که آسمان‌ها و زمین را در شش روز آفرید.

 

مراد از «یوم» در اینجا «یک دوران» است، خواه این دوران یک سال باشد یا صد سال یا یک میلیون سال و یا میلیاردها سال.

چند شاهد که نشان مى‏دهد یکى از معانى «یوم»، «دوران» است:

1. در قرآن صدها بار کلمه «یوم» و «ایام» به کار رفته است و در بسیارى از موارد به معنى شبانه روزى معمول نیست مثل تعبیر عالم رستاخیز که دورانی طولانی است به «یَوْمَ الْقِیامَة».

2. در متن کتب لغت نیز مى‏خوانیم که «یوم» گاهى به مقدار «زمان میان طلوع و غروب آفتاب» گفته مى‏شود و گاهى به معنی «مدتى از زمان، هر مقدار بوده باشد» است.

3. در روایات و سخنان پیشوایان دینى نیز کلمه «یوم» به معنى «دوران» بسیار آمده است، چنان که امیر مؤمنان على ع در نهج البلاغه مى‏فرماید:

الدهر یومان یوم لک و یوم علیک‏ (دنیا براى تو دو روز است، روزى به سود تو است و روزى به زیان تو).

در تفسیر برهان در ذیل همین آیه از تفسیر على بن ابراهیم نیز مى‏خوانیم که امام فرمود:

فِی سِتَّةِ أَیَّامٍ‏ یعنى فى ستة اوقات‏ (شش روز یعنى شش وقت و دوران).

4- در گفتگوهاى روزمره و اشعار شعرا در زبانهاى مختلف کلمه یوم و معادل آن نیز به معنى دوران زیاد دیده مى‏شود، مثلا مى‏گوئیم کره زمین یک روز گداخته و سوزان بود و روز دیگر سرد شد و آثار حیات در آن آشکار گردید، در حالى که دوران گداختگى زمین به میلیاردها سال بالغ مى‏شود. یا اینکه مى‏گوئیم یک روز بنى امیه خلافت اسلام را غصب کردند و روز دیگر بنى عباس، در حالى که دوران خلافت هر یک به دهها یا صدها سال بالغ مى‏گردد.

 

این دورانهاى ششگانه محتملا به ترتیب ذیل بوده است:

1- روزى که همه جهان به صورت توده گازى شکلى بود که با گردش به دور خود از هم جدا گردید و کرات را تشکیل داد.

2- این کرات تدریجا به صورت توده مذاب و نورانى و یا سرد و قابل سکونت در آمدند.

3- روز دیگر منظومه شمسى تشکیل یافت و زمین از خورشید جدا شد.

4- روز دیگر زمین سرد و آماده حیات گردید.

5- سپس گیاهان و درختان در زمین آشکار شدند.

6- سرانجام حیوانات و انسان در روى زمین ظاهر گشتند.

آنچه در باره دورانهاى ششگانه آفرینش آسمان و زمین در بالا گفتیم با آیات 8 تا 11 سوره فصلت قابل تطبیق است.

 

منبع: تفسیر نمونه، ج‏6، ص 200 الی 202