سه ثمرۀ تقوا در یک آیه!
درسی از صفحه صد و هشتاد قرآن کریم
خداوند در قرآن کریم، سه مورد از ثمرات تقوا و پرهیزکاری را فقط در ضمن یک آیه بیان فرموده است:
«یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا إِنْ تَتَّقُوا اللَّهَ یَجْعَلْ لَکُمْ فُرْقاناً وَ یُکَفِّرْ عَنْکُمْ سَیِّئاتِکُمْ وَ یَغْفِرْ لَکُمْ وَ اللَّهُ ذُو الْفَضْلِ الْعَظِیم»[1]
اى کسانى که ایمان آورده اید، اگر از خدا پروا کنید، براى شما وسیلۀ تشخیص حق از باطل قرار مى دهد و گناهانتان را مى زداید و شما را مى آمرزد و خدا داراى بخشش بزرگ است.
ثمرۀ اول تقوا: «فرقان»
«فرقان» به معناى چیزى است که میان دو چیز فرق مىگذارد و آن در آیه مورد بحث به قرینه سیاق و تفریعش بر تقوا، فرق گذاشتن میان حق و باطل است.[2]
مرحوم علامه طباطبایی، مصادیق فرقان و فرق گذاشتن میان حق و باطل را چنین بیان می‌کند که:
فرقان در اعتقادات، به معنی جدا کردن ایمان و هدایت است از کفر و ضلالت است و فرقان در عمل به معنی جدا کردن اطاعت و هر عمل مورد خشنودى خدا است از معصیت و هر عملى که موجب غضب او باشد و فرقان در رأى و نظر به معنی جدا کردن فکر صحیح است از فکر باطل است. از آنجا که در آیه شریفه، فرقان مقید به یکى از این چند قسم تفرقه نگشته و علاوه بر این در آیات قبلى تمامى خیرات و شرور را ذکر کرده بود، پس فرقان در آیه مورد بحث، اطلاقش همه را دربرگرفته و شامل همۀ انحاء خیر و شر مىشود.[3]
ثمرۀ دوم: «تکفیر سیئات و آمرزش آنها»
«تکفیر» به معنى از بین رفتن کیفر و آثار گناهان پیشین به خاطر اعمال نیک آینده است؛ در مقابل «احباط» که در اصطلاح متکلمان و علماء عقائد عبارت است از اینکه ثواب اعمال پیشین بر اثر گناهان از بین برود.[4]
برخی از مفسرین، بین «تکفیر گناهان» و «آمرزش گناهان» چنین فرق گذاشته‌اند که: «تکفیر» اشاره به پردهپوشى گناهان در دنیا و رفع آثار روانى و اجتماعى آن است که در پرتو پارسایى از بین مىرود و «غُفران» اشاره به عفو و بخشایش خدا و رهایى از مجازات گناهان در آخرت است.[5]
ثمرۀ سوم: پاداشهاى فراوان دیگرى که جز خداوند کسی از آنها خبر ندارد؛ زیرا خداوند فضل و بخشش عظیم دارد.[6]