آباد ساختن مساجد و ویژگی‌های آبادکنندگان از منظر قرآن کریم
جمعه, ۳ فروردين ۱۴۰۳، ۱۲:۱۱ ب.ظ
خداوند در قرآن کریم درباره آباد ساختن مساجد و ویژگی‌های آبادکنندگان چنین می فرماید:
«ما کانَ لِلْمُشْرِکِینَ أَنْ یَعْمُرُوا مَساجِدَ اللَّهِ شاهِدِینَ عَلى أَنْفُسِهِمْ بِالْکُفْرِ أُولئِکَ حَبِطَتْ أَعْمالُهُمْ وَ فِی النَّارِ هُمْ خالِدُونَ* إِنَّما یَعْمُرُ مَساجِدَ اللَّهِ مَنْ آمَنَ بِاللَّهِ وَ الْیَوْمِ الْآخِرِ وَ أَقامَ الصَّلاةَ وَ آتَى الزَّکاةَ وَ لَمْ یَخْشَ إِلاَّ اللَّهَ فَعَسى أُولئِکَ أَنْ یَکُونُوا مِنَ الْمُهْتَدِینَ »
[مشرکان حق ندارند مساجد خدا را آباد کنند در حالى که به کفر خویش گواهى مىدهند آنها اعمالشان نابود (و بى ارزش) شده و در آتش جاودانه خواهند ماند. مساجد الهى را تنها کسى آباد مىکند که ایمان به خدا و روز قیامت آورده و نماز را بر پا دارد و زکاة را بپردازد و از چیزى جز خدا نترسد، ممکن است چنین گروهى هدایت یابند].
معنی آباد ساختن مساجد
آیا آباد ساختن مساجد به معنى آبادى ساختمان و تاسیسات آن است، یا به معنى اجتماع و شرکت در آن؟ بعضى از مفسران تنها یکى از این دو قسمت را در تفسیر «عمران مساجد» در آیه فوق انتخاب کردهاند در حالى که مفهوم این کلمه یک مفهوم وسیع است، و همه این امور را شامل مىشود. مشرکان و بت پرستان نه حق شرکت در مساجد دارند، و نه تعمیر و بناى ساختمان آنها و همه این امور باید به دست مسلمانان انجام پذیرد.[1]
بعضى از مفسران آیات فوق را مخصوص" مسجد الحرام" دانسته اند، در حالى که الفاظ آیه عام است، و هیچ گونه دلیلى بر این تخصیص نیست، هر چند «مسجد الحرام» که بزرگترین مسجد اسلامى است در ردیف اول قرار گرفته، و در آن روز که آیات نازل شد، بیشتر آن مسجد در نظر بود، ولى این دلیل تخصیص مفهوم آیات نمىشود.[2]
پیامهای آیه
1- تولیت و تعمیر مسجد شرایطى دارد:
الف: از جهت اعتقادى، ایمان به مبدأ و معاد «آمَنَ بِاللَّهِ وَ الْیَوْمِ الْآخِرِ».
ب: از نظر عملى، برپا داشتن نماز وپرداخت زکات «أَقامَ الصَّلاةَ وَ آتَى الزَّکاةَ».
ج: از جهت روحى، شجاعت و نفوذناپذیرى «لَمْ یَخْشَ إِلَّا اللَّهَ» (اگر متولّى مسجد، شجاع باشد، مسجد نیز کانون حرکتهاى ضدّ ظلم خواهد بود).
2- وظیفه متولّیان مساجد و تعمیرکنندگان آنها، رسیدگى به محرومان است (إِنَّما یَعْمُرُ ... آتَى الزَّکاةَ).
3- ایمان از عمل جدا نیست (آمَنَ ... وَ أَقامَ) نماز از زکات جدا نیست (أَقامَ الصَّلاةَ وَ آتَى الزَّکاةَ).
4- با وجود ایمان، عمل صالح، نماز، زکات و شجاعت، باز هم مغرور نشویم، هنوز خطر انحراف وجو دارد (فَعَسى أُولئِکَ أَنْ یَکُونُوا مِنَ الْمُهْتَدِینَ).[3]
[1] تفسیر نمونه، ج7، ص 316
[2] تفسیر نمونه، ج7، ص 317
[3] تفسیر نور، ج3، ص 393