پنج صفت از صفات رسول خدا صلّی اللّه علیه و آله در آیه 128 توبه

درسی از صفحه دویست و هفت قرآن کریم

خداوند در آیه صدوبیست‌وهشت سوره توبه به بیان پنج صفت از صفات رسول خدا صلّی اللّه علیه و آله پرداخته و می‌فرماید:

«لَقَدْ جاءَکُمْ رَسُولٌ مِنْ أَنْفُسِکُمْ عَزِیزٌ عَلَیْهِ ما عَنِتُّمْ حَرِیصٌ عَلَیْکُمْ بِالْمُؤْمِنِینَ رَؤُفٌ رَحِیمٌ» [رسولى از خود شما به سویتان آمد که رنج هاى شما بر او سخت است، و اصرار به هدایت شما دارد و نسبت به مؤمنان رئوف و مهربان است].

1. اولین صفت رسول خدا (ص) که در این آیه آمده این است که آن حضرت از میان خود مردم به سوى آنان آمد (لَقَدْ جاءَکُمْ رَسُولٌ مِنْ أَنْفُسِکُمْ‏).

این تعبیر اشاره به شدت ارتباط پیامبر ص با مردم است، گویى پاره ‏اى از جان مردم و از روح جامعه در شکل پیامبر ص ظاهر شده است. به همین دلیل تمام دردهاى آنها را مى‏ داند، از مشکلات آنان آگاه است، و در ناراحتی‌ها و غم‌ها و اندوه‌ها با آنان شریک مى‏ باشد و با این حال تصور نمی ‏شود سخنى جز به نفع آنها بگوید و گامى جز در راه آنها بردارد.

2. هرگونه ناراحتى و زیان و ضررى به شما برسد براى رسول خدا (ص) آله سخت ناراحت کننده است (عَزِیزٌ عَلَیْهِ ما عَنِتُّمْ‏).

یعنى او نه تنها از ناراحتى شما خشنود نمى ‏شود، بلکه بى تفاوت هم نخواهد بود، او به شدت از رنج هاى شما رنج مى ‏برد، و اگر اصرار بر هدایت شما و جنگهاى طاقت ‏فرساى پر زحمت دارد، آن هم براى نجات شما، براى رهائی تان از چنگال ظلم و ستم و گناه و بدبختى است.

3. رسول خدا (ص) سخت به هدایت شما علاقمند است و به آن عشق مى‏ ورزد (حَرِیصٌ عَلَیْکُمْ‏).

اینکه به طور مطلق مى ‏گوید: «رسول خدا صلّی اللّه علیه و آله حریص بر شما است» و نه سخنى از هدایت به میان مى‏ آورد و نه از چیز دیگر، اشاره به اینکه به هر گونه خیر و سعادت شما  و به هر گونه پیشرفت و ترقى و خوشبختیان عشق مى ‏ورزد. بنابراین اگر شما را به میدان هاى پر مرارت جهاد، اعزام مى‏ دارد، و اگر منافقان را تحت فشار شدید، مى ‏گذارد، همه این ها به خاطر عشق به آزادى، به شرف، به عزت و به هدایت شما و پاکسازى جامعه شماست.

4 و 5. رسول خدا (ص) نسبت به مؤمنان رءوف و رحیم است (بِالْمُؤْمِنِینَ رَؤُفٌ رَحِیمٌ‏).

بنا بر این هر گونه دستور مشکل و طاقت‏ فرسایى را مى ‏دهد (حتى گذشتن از بیابان هاى طولانى و سوزان در فصل تابستان، با گرسنگى و تشنگى، براى‏ مقابله با یک دشمن نیرومند در جنگ تبوک) آن هم یک نوع محبت و لطف از ناحیه او است

مکارم شیرازى، ناصر، تفسیر نمونه، ج 8، صص 205- 208؛ 28جلد، دار الکتب الإسلامیة - ایران - تهران، چاپ: 10، 1371 ه.ش.