مؤمن کمیاب‌تر از کبریت احمر است!
کبریت احمر به معنی گوگرد سرخ است که درنهایت کمیابی می‌باشد. هرچند در چیستی و ماهیت کبریت احمر اقوال بسیار است، ولی این ماده آن‌چنان کمیاب است که برای بیان کمیاب بودن چیزی مثل واقع شده است.1
در روایتی از امام صادق علیه‌السلام، انسان مؤمن حتی کمیاب‌تر از کبریت احمر معرفی‌شده است. از آن حضرت روایت شده که فرمودند:
«الْمُؤْمِنَةُ أَعَزُّ مِنَ الْمُؤْمِنِ وَ الْمُؤْمِنُ أَعَزُّ مِنَ الْکِبْرِیتِ الْأَحْمَرِ فَمَنْ رَأَى مِنْکُمُ الْکِبْرِیتَ الْأَحْمَرَ»2
زن باایمان از مرد باایمان کمیاب‌تر است و مرد با ایمان از کبریت احمر کمیاب‌تر است. کدام یک از شما کبریت احمر را دیده است؟!
چند نکته:
نکته اول: این تعبیر، مبالغه‌ای است بلیغ برای بیان شدت کمیابی انسان مؤمن. نه به معنای اینکه مؤمن کامل اصلاً پیدا نمی‌شود.3
نکته دوم: مراد از مؤمن در این روایت، شخصی است که ایمانش کامل باشد، به مرتبه یقین دست یافته باشد و ظاهر و باطن خویش را از رذایل پیراسته کرده و آن‌ها را به فضائل آراسته باشد. شکی نیست که چنین انسانی با چنین ایمانی، کمیاب و نادر خواهد بود.4
نکته سوم: اینکه امام علیه‌السلام از اطرافیان سؤال کردند «کدام یک از شما کبریت احمر را دیده است؟!»، در حقیقت استفهامی انکاری است دال بر اینکه همان‌طور که «شما که نمی‌توانید کبریت احمر را پیدا کنید، چطور میتوانید چنین مؤمن کاملی که از آن کمیاب‌تر است را پیدا کنید»؟!5
نکته چهارم: یکی از دلایل این مطلب که در بین انسان‌های با ایمان، زنان باایمان کمیاب‌تر از مردان با ایمان شمرده شده این است که غالب زنان به دلیل میل زیاد به زینت‌های دنیا و بهرۀ معرفتی کمتر، از ایمان پایین‌تری نسبت به مردان برخوردار هستند.6 هرچند این یک قاعده کلی نیست؛ همچنان که در طول تاریخ زنانی وجود داشته و دارند که از ایمان بسیار بالاتری نسبت به مردان برخوردارند؛ تا جایی که در منابع دینی الگویی برای مردان و زنان باایمان معرفی‌شده‌اند.
پی نوشت:
1. لغتنامۀ دهخدا
2. الکافی (ط - اسلامیة)؛ ج2؛ ص 242
3. شرح الکافی-الأصول و الروضة (للمولى صالح المازندرانی)؛ ج9؛ ص 173
4. شرح الکافی-الأصول و الروضة (للمولى صالح المازندرانی)؛ ج9؛ ص 173
5. مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول؛ ج9؛ ص 285
6. شرح الکافی-الأصول و الروضة (للمولى صالح المازندرانی)؛ ج9؛ ص 173
چند مطلب خواندنی دیگر دربارۀ تمثیلات و تشبیهاتی که در مورد مؤمن در آیات و روایات بیان است:
مؤمن مانند دو کفه ترازو است!
با سلام
کبریت احمر بنده دیده ام و کمی مطالعه کردم . بعضی کتابخانه ها موجوده دوستان میتوانند امانت بگیرند مطالعه کنند