نکته‌ای لطیف دربارۀ آیۀ «وَ بِالْوالِدَیْنِ إِحْساناً»
درسی از صفحه هشتاد و چهارم قرآن کریم
خداوند در قرآن کریم دربارۀ پدر و مادر این‌چنین سفارش می‌کند:
«وَ بِالْوالِدَیْنِ إِحْساناً» (البقرة: 83؛ النساء: 36؛ الأنعام: 151؛ الإسراء: 23)
نکته اینجاست که در تمام این آیات، قبل این فقره، سفارش‌هایی از نوع نهی آمده است (لا تَعْبُدُونَ إِلاَّ اللَّهَ - وَ اعْبُدُوا اللَّهَ وَ لا تُشْرِکُوا بِهِ شَیْئاً - أَلاَّ تُشْرِکُوا بِهِ شَیْئاً - وَ قَضى رَبُّکَ أَلاَّ تَعْبُدُوا إِلاَّ إِیَّاهُ)؛ ولی در این فقره، جمله به‌صورت اثباتی آمده است؛ یعنی نفرموده «به والدین ظلم و بدرفتاری نکنید»؛ بلکه فرمود «به والدین احسان کنید»!
شاید نکتۀ آن، این باشد که خداوند در رابطه با والدین، از انسان فقط ظلم نکردن به آنان و سوء رفتار نداشتن با آنان را نخواسته است؛ بلکه به جهت اهمیت جایگاه بلند والدین، از انسان خواسته است تا به والدینش احسان و نیکی کند؛ هرچند امر به احسان به دلالت التزامی، نهی از ظلم و سوء رفتار با آنان را نیز می‌رساند.
به‌عبارت‌دیگر ظلم نکردن به والدین و سوء رفتار نداشتن با آنان یک امر عدمی است؛ ولی احسان و نیکی کردن به والدین یک امر وجودی است؛ یعنی رفتارهایی خارجی است که مصادیق متعددی می‌تواند داشته باشد.
بنابراین انسان نباید در رابطه با والدین فقط به ظلم نکردن و سوء رفتار نداشتن با آنان بسنده کند و به‌اصطلاح فقط «کاری به کار آنان نداشته باشد»؛ بلکه باید در کنار ظلم نکردن به آنان، رفتارهایی که مصداق نیکی کردن هستند را نیز با آنان داشته باشد.
برای مطالعۀ بیشتر مراجعه شود به: «التحریر و التنویر، ابن عاشور، ج7، ص 118»