چهار برنامه حضرت موسى و هارون علیهماالسلام براى بازسازى اجتماع بنى‌اسرائیل

درسی از صفحه دویست و هجده قرآن کریم

خداوند در آیه هشتادوهفت سوره یونس می‌فرماید:

«وَ أَوْحَیْنا إِلى‏ مُوسى‏ وَ أَخِیهِ أَنْ تَبَوَّءا لِقَوْمِکُما بِمِصْرَ بُیُوتاً وَ اجْعَلُوا بُیُوتَکُمْ قِبْلَةً وَ أَقِیمُوا الصَّلاةَ وَ بَشِّرِ الْمُؤْمِنِینَ» [و به موسى و برادرش وحى کردیم که براى قوم خود خانه‏هایى در سرزمین مصر انتخاب کنید، و خانه‏هایتان را مقابل یکدیگر (و متمرکز) قرار دهید، و نماز را بر پا دارید، و به مؤمنان بشارت ده (که سرانجام پیروز مى‏شوند)].

از مجموع این آیه استفاده مى‏شود که بنى اسرائیل در آن زمان به صورت گروهى پراکنده، شکست‏خورده، وابسته و طفیلى، و آلوده و ترسان بودند، نه خانه‏اى از خود داشتند و نه اجتماع و تمرکزى، نه برنامه سازنده معنوى داشتند و نه شهامت و شجاعت لازم براى یک انقلاب کوبنده! لذا موسى و برادرش هارون ماموریت یافتند که براى بازسازى اجتماع بنى اسرائیل مخصوصا از نظر روحى برنامه‏اى را در چند ماده پیاده کنند:

1. قوم بنی‌اسرائیل به امر خانه سازى و جدا کردن مسکن خویش از فرعونیان همت بگمارند (أَنْ تَبَوَّءا لِقَوْمِکُما بِمِصْرَ بُیُوتاً)

این کار چند فایده داشت:

الف: آنها با مالک شدن مسکن در سرزمین مصر علاقه بیشترى به دفاع از خود و از آن آب و خاک پیدا مى‏کردند.

ب:از زندگى طفیلى‏گرا در خانه‏هاى قبطیان به یک زندگى مستقل، منتقل مى‏شدند.

ج: اسرار کارها و نقشه‏هاى آنها به دست دشمنانشان نمى‏افتاد.

2. خانه ‏هایشان را مقابل یکدیگر و نزدیک به هم بسازند (وَ اجْعَلُوا بُیُوتَکُمْ قِبْلَةً)

این کار کمک مؤثرى به تمرکز و اجتماع بنى اسرائیل مى‏ کرد، و مى ‏توانستند مسائل اجتماعى را بطور عمومى مورد بررسى قرار دهند، و به عنوان انجام مراسم مذهبى دور هم جمع شوند و براى آزادى خویش نقشه‏ هاى لازم را طرح نمایند.

3. توجه به عبادت و مخصوصا نماز (وَ أَقِیمُوا الصَّلاةَ)

این کار انسان را از بندگى بندگان جدا و به خالق همه قدرت ها پیوند مى‏ دهد، قلب و روح او را از آلودگى گناه مى‏ شوید و حس اتکاى به نفس را در آنان زنده مى ‏کند و با تکیه بر قدرت پروردگار، روح تازه اى به کالبد انسان مى‏ دمد.

4. بشارت دادن به مؤمنان به فتح و پیروزى نهایى و لطف و رحمت پروردگار (وَ بَشِّرِ الْمُؤْمِنِینَ)

این بشارت، اراده آنها را قوى و شهامت و شجاعت را در آنها پرورش دهد.

مراجعه شود به: تفسیر نمونه، ج ‏8، صص 369- 371