چرا در قرآن از روزه تعبیر به صبر شده است؟

از امام صادق علیه‌السلام روایت‌شده که درباره آیه شریفه "وَ اسْتَعینُوا بِالصَّبْرِ وَ الصَّلاةِ" فرمودند:

مراد از صبر در این آیه "روزه" است.

وقتی نزد خداوند مؤمن محبوب‌تر از ملک مقرّب می‌شود

از رسول خدا صلى اللَّه علیه و آله روایت‌شده که فرمودند:

مثل مؤمن، مثل‏ ملک‏ مقرّب‏ است؛

همانا (درجه) مؤمن نزد خدا از ملک مقرّب نیز بالاتر است؛

و هیچ‌چیزی نزد خداوند محبوب‌تر از مرد و زن توبه‏ کننده نیست‏.

دو تمثیل قرآنی برای کافران

خداوند  در سوره مبارکه نور، بعد از بیان حال انسان‌های مؤمن که از نور هدایت خداوند بهره‌مند گردیده‌اند، دو تمثیل شنیدنی برای کافران بیان می‌فرمایند:

رعایت عدالت در محبت به فرزندان

مردی از انصار نزد رسول خدا صلی‌الله علیه و آله آمد و عرض کرد: یا رسول‌الله دوست دارم در مورد بخششی که به پسرم انجام می‌دهم شاهد باشید.

رسول خدا صلی‌الله علیه و آله فرمودند: "مَا لَکَ وَلَدٌ سِوَاهُ"؛ آیا غیر از او فرزند دیگری نیز داری؟

عرض کرد: بلی.

حضرت فرمود: "فَنَحَلْتَهُمْ کَمَا نَحَلْتَهُ"؛ آیا به آنان نیز مانند آنچه به این پسرت می‌دهی، بخشیده‌ای؟

عرض کرد: نه.

حضرت فرمودند ...

چرا باید از احکامی که علت آنها را نمیدانیم تبعیت کنیم؟

وقتی انسان باعقل خود این مطلب را فهمید که خداوند تربیت تکوینی و تشریعی او را بر عهده دارد و برنامه سعادت دنیوی و اخروی‌اش در دست اوست، می‌فهمد که تمامی احکام الهی حساب‌شده و دارای دلیل است. چه ما نسبت به این دلایل و حکمت‌ها آگاهی داشته باشیم یا نداشته باشیم.

علل احکام شرعی

فلسفه احکام الهی چیست؟

چرا بعضی از اعمال تحریم و بعضی دیگر حلال دانسته شده است؟

در پاسخ به این سؤال، موارد زیر می‌توانند جزء حکمت‌های احکام الهی باشند ...

شباهت انسان به معدن جواهرات

از امام صادق علیه السلام روایت شده که فرمودند:

"الناس معادن کمعادن الذهب و الفضه"

مردم معدن ها هستند، مانند معادن طلا و نقره. 

از این فرمایش نورانی دو نکته استفاده است.

اولین نکته ارزش و کرامت انسان است.

چرا که خداوند از بین موجودات فقط او را لایق مقام خلافت الهی قرار داد و فقط اوست که میتواند با شکوفا کردن استعدادهای ذاتی و متعالی خود به قربی برسد که حتی ملائکه هم توان رسیدن به آن مقام را ندارد.

این نکته را از آن قسمت فرمایش میتوان استفاده کرد که انسان را به معادن طلا و نقره توصیف کرده اند.

از یک طرف معدنی از طلا و نقره است؛ نه معدن اشیاء کم ارزش.

از طرف دیگر معدن و کان ارزش است. یعنی منبع فضایل و مکارم انسانی. نه ارزش اندک.

 اما دومین نکته ای که از این روایت شریف استفاده می شود این است که همچنانکه طلا و نقره به زحمت از معدنشان استخراج میشود، برای رسیدن به کمالات نیز باید زحمت کشید.

طلا و جواهرات به خودی خود در معادن ظاهر نیستند. بلکه برای تبدیل شدن به جواهر باید دمای هزاران درجه کوره آتش را به جان بخرد تا با ذوب شدن و جدا شدن ناخالصی های، ارزش پیدا کند.

تکالیف الهی که در قالبی تحت عنوان دین بیان شده است، عاملی هستند تا با به کار بسته شدن آنها، استعدادهای انسان شکوفا شده و ارزش معنوی او هویدا شود.

بدین ترتیب یکی از حکمت های تشریع احکام اعم از واجبات و محرمات این است که با امتثال آنها ارزش انسان و مقام والای او نمودار گردد.