از حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها روایت شده که از پدر بزرگوارش حضرت محمّد صلّى الله علیه و آله پرسید: «اى پدر جان! سزاى مردان و زنانى که نماز را سبک بشمارند، چیست»؟ رسول خدا صلّی الله علیه و آله فرمودند:
- ۱۲ آذر ۰۳ ، ۲۱:۰۶
از رسول خدا صلّیاللهعلیهوآله روایت شده که فرمودند: شتافتن به سوی نماز جمعه، حجّ فقیران امّت من است ...
پرسش: جوانی است هر چه برای ازدواج اقدام میکند، موفق نمیشود، چه دستورالعملی میفرمایید؟
خداوند در آیه 19 سوره معارج یکی از صفات انسان را «هَلوع بودن» معرفی میکند ...
خداوند در قرآن کریم یکی از اوصاف مؤمنان که باعث رستگاری آنان میشود را «خشوع» در نماز دانسته است:
یکی از مناظرات مشهور حضرت امام رضا علیهالسلام مناظرۀ آن حضرت با «عمران صابی» بود.
در میان این مناظره، وقتی هنگام نماز فرا رسید امام رضا علیه السلام مناظره را قطع نمود.
عمران صابی که تحت تأثیر سخنان آن حضرت قرار گرفته بود به حضرت عرض کرد: «آقا بحث و سخن مرا قطع نفرمائید؛ قلب من رقت یافته و دلم تکان خورده است».
در این هنگام حضرت فرمودند ...
درسی از صفحه هفتم قرآن کریم
در مقابل هجوم اینهمه گرفتاری، غم و اندوه و مشکلات چه کنیم؟! در طریق بندگی و عبودیت از چه چیز کمک بگیریم؟! دستور خداوند در این مواقع چیست؟
خداوند در قرآن کریم دستوری کارگشا برای این موضوع ارائه میفرماید. در آنجا که میفرماید:
یکی از راه های رهایی از مشکلات و آسان شدن آنها، استعانت از خداوند به واسطه صبر و نماز است.
لذا در آیه سوره بقره می فرماید:
پروردگارا! مرا برپا کننده نماز قرار ده؛ و از فرزندانم (نیز چنین فرما)
(سوره إبراهیم علیه السلام، آیه 40)
خداوند در قرآن کریم یکی از آثار نماز را دوری از فحشا و منکر بیان میفرماید.
سؤال این است که نماز چگونه انسان را از فحشاء و منکر بازمیدارد؟
(مؤمنین کسانی هستند که در دل شب) پهلوهایشان از بستر خواب فاصله مىگیرد و پروردگار خود را از روى خوف (نسبت به غضب خدا) و امید به رحمت او میخوانند. (السجدة : 16)
(ای پیامبر!) پاسی از شب را برای عبادت بیدار باش تا براى تو مایهی فزونى باشد. امید است پروردگارت بدین وسیله تو را در جایگاهى ستوده قرار دهد. (الأسراء: 79)
طبیعی است که هرگاه بندهای حداقل روزی پنج نوبت با حالت خشوع در برابر پروردگار بایستد و از هر نوع معصیتی که منافات با این حالت خشوع دارد اجتناب کند، رفتهرفته این حالت در درون او ملکه میشود و وقتی ادب بندگی در او ملکه شد، در سایر اوقات نیز از گناه و منکَر اجتناب خواهد کرد. به همین خاطر است پروردگار متعال در قرآن کریم میفرماید ...
«کسانى که کتاب خدا را تلاوت مىکنند و نماز را برپا مىدارند و ازآنچه روزى آنان کردهایم در نهان و آشکار انفاق مىنمایند، به تجارتى امید دارند که هرگز از بین نمىرود»
(سوره فاطر، آیه 29)
الَّذِینَ إِن مَّکَّنَّاهُمْ فیِ الْأَرْضِ أَقَامُواْ الصَّلَوةَ وَ ءَاتَوُاْ الزَّکَوةَ وَ أَمَرُواْ بِالْمَعْرُوفِ وَ نَهَوْاْ عَنِ الْمُنکَر 1
"آنها کسانی هستند که هر گاه در زمین به آنها قدرت بخشیدیم نماز را بر پا میدارند و زکات را ادا میکنند و امر به معروف و نهی از منکر مینمایند"
این آیه تفسیری است در مورد یاران خدا که در آیه قبل وعده یاری به آنها داده شده است...
از امام صادق علیه السلام روایت شده که دربارل اهمیت تسبیحات معروف به تسبیحات حضرت فاطمه سلام الله علیها فرمودند:
روزی رسول خدا (صلیالله علیه وآله) شاخۀ قطعشدۀ درختی که برگهایش خشک شده بود را در دست گرفته بود و با شاخۀ دیگری به آن ضربه میزد؛ طوری که برگهایش پراکنده شد. در این هنگام فرمودند: «آیا میدانید مَثَل مؤمن، حکایت چیست»؟ سپس فرمودند:
از رسول خدا صلیاللهعلیهوآله روایت شده که فرمودند:
محبوبترین عمل نزد خداوند که بنده به وسیلۀ آن به من تقرب میجوید، چیزی است که بر او واجب کرده ام باشد. همانا او بهوسیلۀ نماز نافله به من نزدیک میشود تا آنجا که من او را دوست بدارم. پس هنگامی که او را دوست بدارم ...
اگر تعداد دقیق نمازها و روزههایی که فوت شده را ندانیم، چه باید بکنیم؟ مثلا ندانیم ده نماز نخواندهایم یا بیست نماز؟ در این قبیل موارد تکلیف چیست؟
از ابوذر رحمهالله روایت شده که از رسول خدا صلیاللهعلیهوآله پرسید:
« یا رسول اللَّه در آیات قرآنى که به شما نازل شده و در دست ما است، آیا مطلبی از صحف ابراهیم و موسى (علیهماالسلام) وجود دارد؟
حضرت فرمودند: ای ابوذر، این آیات را بخوان که مى فرماید:
یکی از آثار نماز عبارت است از آمرزش الهی؛ در روایتی از امیرالمؤمنین علیهالسلام این اثر یعنی آمرزش الهی، مقید به «شناخت حق نماز» شده است؛ در آنجا که فرمودند: «کسى که نماز بخواند در حالی که حق نماز را شناخته باشد، آمرزیده میشود».
برای اینکه بدانیم «حق نماز» چیست که شناختن آن باعث آمرزش نمازگزار میشود، بهتر است مراجعه کنیم به رسالۀ حقوق امام زینالعابدین علیهالسلام که در آن حق نماز چنین بیان شده است:
از رسول خدا صلیالله علیه و آله روایت شده که دربارۀ «نماز» فرمودند:
نماز میزان است، هرکس آن را تمام و کامل به جا بیاورد، اجرش نیز تمام و کمال به او خواهد رسید.
در مورد اینکه چرا «نماز» را تشبیه به «ترازو» کردهاند، دو وجه ذکر شده است:
روایت شده که رسول خدا صلیالله علیه وآله روزی از کنار قبری که صاحبش را روز قبل در آن دفن کرده بودند عبور میکردند. مشاهده کردند که خانوادۀ آن میت در کنار قبر گریه میکنند. در این هنگام خطاب به آنان فرمودند:
در روایت است که مردى به امیرالمؤمنین علیهالسلام عرض کرد: اى پسرعموی بهترین مخلوق خدا، معناى سجده در نماز چیست؟
امیرالمؤمنین علیهالسلام فرمودند:وجه به اینکه نماز چیست، برای چه تشریع شده است و چه آثاری دارد، باعث میشود انسان در نماز حضور قلب بیشتری پیدا کند و او را نسبت به ادای آن علاقهمند نماید.
نمونههایی از این معارف را میتوان در روایتی از امام رضا علیهالسلام مشاهده کرد...
هشام بن حکم از حضرت امام موسى بن جعفر علیهماالسلام سؤال کرد: براى چه در ابتداء نماز گفتن هفت تکبیر افضل است؟
حضرت فرمودند...
چهکار کنیم که حضور قلب بیشتری در نماز داشته باشیم؟
وصیتی که انسان در لحظات آخر عمر خود مینماید نسبت به سفارشهایی که در طول عمر خود داشته از اهمیت بیشتری برخوردار است؛.
این مهم وقتی اهمیت وافر خود را نشان میدهد که وصیتکننده انسان معمولی نباشد؛ بلکه کسی باشد که کلامش ریشه وحیانی داشته و از هر لغو و خلافی پیراسته باشد...
در روایت است که دو مرد در خراسان به محضر حضرت امام ابوالحسن على بن موسى الرّضا علیه السّلام وارد شدند و از حکم نمازشان که مسافر بودند سؤال کردند ...
ابو بصیر گوید:
خدمت ام حمیده (همسر امام صادق علیهالسلام) رفتم که او را در شهادت امام صادق علیهالسلام تسلیتگویم. ام حمیده گریست و من نیز از گریه ایشان گریستم.
سپس به من گفتند: اى ابا محمد، اگر امام صادق علیهالسلام را وقت مرگ مى دیدى، هرآینه چیز عجیبى را مشاهده مى کردى ...
از امام صادق علیهالسلام روایتشده که به ابوبصیر فرمودند:
بر تو باد به نماز؛ زیرا آخرین چیزی که رسول خدا صلیالله علیه و آله به آن سفارش کرد و بر آن تأکید داشت، نماز بود. بر حذر باشید از سبک شمردن نماز.
شاید جامعترین تفسیر را در مورد محافظت بر نماز، مرحوم ابوالفتوح حسین بن على رازى در تفسیر خویش فرموده است. در آنجا که میفرمایند ...
از امام صادق علیهالسلام روایتشده که فرمودند:
همانا پروردگار به خاطر بندهای از بندگانش به ملائکهاش مباهات میکند؛ زمانی که او را در حالی میبیند که نافل بهجا میآورد. در این هنگام خداوند به ملائکه میفرماید ...
رسول خدا صلیالله علیه و آله در مسجد نشسته بودند که مردى وارد شـد و نمـاز خوانـد، ولى رکوع و سجود آن را بهطور کامل انجام نداد.
در این هنگام رسول خدا صلیالله علیه و آله فرمودند ...
در روایت است که رسول خدا صلیالله علیه و آله وقتی مشاهده نمودند مردى در حال نماز با ریش خود بازى میکند، فرمودند...
بهترین فرصت شیطان برای چیره شدن بر انسان، زمانی است که انسان از یاد خداوند اعراض کند و مصداق بارز یاد خداوند هم نماز علی الاخص نمازهای واجب پنجگانه است.
در منابع اسلامی معیارهایی برای انتخاب بهترینها ذکرشده است. ازجمله روایتی از مولیالموحدین امیرالمؤمنین علیهالسلام که میتواند معیاری بسیار کارگشا در انتخاب بهترینها باشد...
امیرالمؤمنین على علیهالسلام مردى را دیدند که شتابان و بدون رعایت طمأنینه نماز مى گزارد. از او پرسیدند: چند وقت است که چنین نماز مى گزارى؟
عرض کرد: از فلان زمان.
حضرت فرمودند...
... إِلَّا أَصحابَ الْیَمِینِ فىِ جَنَّاتٍ یَتَسَاءَلُونَ عَنِ الْمُجْرِمِینَ مَا سَلَکَکمُ فىِ سَقَرَ
قَالُواْ لَمْ نَکُ مِنَ الْمُصَلِّینَ وَ لَمْ نَکُ نُطْعِمُ الْمِسْکِینَ وَ کُنَّا نخُوضُ مَعَ الخَائضِینَ وَ کُنَّا نُکَذِّبُ بِیَوْمِ الدِّینِ
سوره مدثر آیات 39 الی 47
اصحاب یمین از مجرمان سؤال مى کنند: چه چیز شما را به دوزخ وارد ساخت؟
آنها در جواب مى گویند ...