آداب اموات

هنگام بروز مصیبت براى خود انسان یا خویشان و دوستان، مستحب است آیۀ استرجاء (إنّا لِله و إنّا إلیه رٰاجِعُونَ‌) خوانده شود ...

وظایف مسلمان به هنگام مشاهدۀ نشانه‌هاى مرگ

انسان مسلمان هنگام مشاهدۀ نشانه‌هاى مرگ، همچون بیمارى خطرناک، وظایفى دارد. به چند نمونه از آنها اشاره مى‌شود ...

پیامد نسبت‌ ناروا دادن به دیگران

حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها در خطبه فدکیه، حکمت نهی خداوند از از نسبت‌ ناروا دادن به دیگران را چنین بیان فرموده است ...

فلسفه‌هاى احکام

فلسفه‌ها و حکمت‌هاى احکام از این حیث که برای ما روشن یا پوشیده است به چهار قسم تقسیم مى شود ...

دیه اولادی که توسط والدین یا معلمان مضروب می‌شوند

پرداخت دیۀ اولادی که توسط والدین مضروب می شوند و سیلی می خورند و همچنین دانش آموزان که از معلمان خود کتک می خورند اگر ضرب به حد دیه برسد، واجب است ...

حکم فعالیت در بازار فارکس

بنا به گفته برخی کارشناسان، کارگزاران بازار معاملات ارزهای خارجی، دو دسته اند ...

توضیح «ردّ مظالم» و احکام آن

اگر فردی که حقّ مالی به عهدۀ او ثابت است و مدیون می‌باشد، طلبکار را نشناسد، چنانچه احتمال عقلایی دهد که با فحص و تحقیق بتواند وی را شناسایی نماید، لازم است برای شناسایی طلبکار (یا ورثۀ وی در صورت فوت) جستجو و تحقیق نموده و بدهی خویش را مطابق دستور شرع به طلبکار ادا نماید...

شروط «قَسَم» صحیح و کفاره شکستن آن

درسی از صفحه دویست‌ودو قرآن کریم

خداوند در آیه هشتادونه سوره مائده دو نوع «قَسَم» را معرفی می‌کند که یکی باطل و دیگری صحیح است و سپس کفاره قَسَم صحیح در صورت شکسته شدن را چنین بیان می‌فرماید ...

پاداش پیشی گرفتن و شتاب برای ادای نماز جمعه

از رسول خدا صلّی‌الله‌علیه‌وآله روایت شده که فرمودند: شتافتن به سوی نماز جمعه، حجّ فقیران امّت من است ...

چند مسأله شرعی و استفتاء درباره نماز آیات

آیا در نماز آیات میتوانیم «بسم الله الرحمن الرحیم» سوره اخلاص را یک آیه حساب کرده و بعد از آن به رکوع برویم؟

احکام قربانی مستحب

قربانی کردن در عید قربان برای کسی که توانایی دارد، مستحب مؤکّد است...

حکم شرعی ازدواج با غیر مسلمان

زن مسلمان نمى‌تواند به عقد کافر (غیر مسلمان) در آید؛ چه عقد دائم باشد چه عقد موقت باشد؛ چه کافر اهل کتاب باشد چه غیر اهل کتاب باشد. اما ازدواج مرد مسلمان چند صورت دارد:

روش تلقین میّت

مستحب است پیش از آن که لحد قبر را به پوشانند، دست راست را به شانۀ راست میّت بزنند و دست چپ را به قوت بر شانۀ چپ میّت بگذارند و دهان را نزدیک گوش او ببرند و به شدّت حرکتش دهند و سه مرتبه بگویند ...

دستور خواندن نماز میت به دو طریق مختصر و مفصّل

نماز میت دو طریق دارد؛ طریق مختصر: در این طریق فقط اذکار و ادعیه‌ای که در نماز میّت لازم است بیان شده است. به این صورت که:

فرق بین «فتوا»، «احتیاط واجب» و «احتیاط مستحب»

احکامی که مجتهد بیان می‌کند به یکی از سه صورت زیر است:

احکام شرعی انواع بازی

بازی یا مغالبه یا با آلات قمار انجام می‌شود و یا بدون آن؛ در هر دو صورت، یا همراه شرطبندی و برد و باخت است و یا بدون آن که در مجموع چهار قسم می‌شود. اینک حکم هر یک:

حکم شرعی قمار و آلات قمار

قمار، حرام و از گناهان کبیره شمرده شده است و در قرآن کریم با عنوان «مَیْسِر» در ردیف «خَمْر» کار پلیدی که عملی شیطانی است شمرده شده است...

حکم فرش نجسی که به قالی‌شویی داده شده

فرشی که به قالیشویی یا هر مسلمان دیگر تحویل داده شده و متنجس بودن آن به اطلاع وی رسیده است، پس از دریافت، بنا بر طهارت آن گذاشته می شود ...

چند مورد از آداب مسجد

تمیز کردن مسجد و روشن کردن چراغ آن مستحب است و کسى که مى‌خواهد مسجد برود، مستحب است خود را ...

حکم انحراف از قبه با وجود دانستن جهت دقیق قبله

سؤال: اگر جهت دقیق قبله را بدانیم، در هنگام نماز، انحراف عمدی از قبله، تا چه درجه‌ای جایز است و موجب باطل شدن نماز نمی‌شود؟

جواب ...

چند مورد از خوردنی‌های حرام در بیان قرآن کریم

درسی از صفحه صد و چهل و هفت قرآن کریم 

در آیه 145 سوره انعام خداوند براى روشن ساختن محرمات الهى از بدعتهایى که مشرکان در آئین حق گذاشته بودند، به پیامبر (صلّی الله علیه و آله) دستور مى دهد که به مشرکین بگوید:

قرارداد اجاره به‌شرط تملیک

یکی از عقود اسلامی، قرارداد اجاره به‌شرط تملیک است ...

دوستی با نامحرم از نظر قرآن

درسی از صفحه صد و هفتم قرآن کریم 

در قرآن کریم از روابط نامشروعی چون دوستی و رابطه پنهانی بین مرد وزن نهی شده است. آنجا که می‌فرماید:

یکی از حقوق بدهکار که بر گردن طلبکار است

درسی از صفحه چهل و هفتم قرآن کریم 

یکی از حقوق بدهکاری که توان ادای دینش را ندارد، این است که برای اداء دینش به او مهلت دده شود؛ وظیفه‌ای خداوند در قرآن کریم بر طلبکاران معین کرده است:

حکم فرو بردن اخلاط سر و سینه توسط روزه‌دار

فرو بردن اخلاط سر و سینه، تا به فضاى دهان نرسیده اشکال ندارد، ولى اگر داخل فضاى دهان شود ...

حکم تزریق آمپول و سرم برای روزه‌دار

به نظر مراجع تزریق آمپولى که عضو را بى‌حس مى‌کند یا به جاى دوا استعمال مى‌شود اشکال ندارد؛ ولی در استعمال آمپولى که به جاى غذا به کار مى‌رود میان مراجع، نظرات متفاوت است:

اگر روزه دار به قدرى تشنه شود که بترسد از تشنگى بمیرد ...

اگر روزه دار به قدرى تشنه شود که بترسد از تشنگى بمیرد ...

دلیلی برای تغییر قبلۀ مسلمانان از لسان قرآن کریم

درسی از صفحه بیست و دوم قرآن کریم 

درباره‌ی فلسفه‌ی تغییر قبله‌ی مسلمانان از سمت بیت‌المقدس به سمت کعبه، آنچه قرآن دراین‌باره تصریح و تأکید دارد این است که ...

حکمت «رمی جمرات» در مراسم حج

وقتی حضرت ابراهیم علیه‌السلام به «مشعرالحرام» آمد تا پسرش را قربانى کند، شیطان به دنبال او شتافت ...

اسرار و رموز مراسم «حج»

مراسم حج درواقع عبادتى را نشان مى ‏دهد که عمیقاً با خاطره مجاهدات ابراهیم علیه‌السلام و فرزندش اسماعیل علیه‌السلام و همسرش هاجر آمیخته است ...

وصیتی که حضرت مسلم در آخرین لحظات عمرش کرد

حضرت مسلم بن عقیل  پسرعمو و سفیر حضرت اباعبدالله الحسین علیه‌السلام قبل از شهادتشان، وقتی در کوفه توسط لشکریان ابن زیاد لعنة الله علیه دستگیر شدند، وصایایی فرمودند.

یکی از وصیت‌های آن بزرگوار خطاب به عمر بن سعد که با او خویشاوندی داشت این بود که ..

درسی از ماجرای معجزۀ شتر حضرت صالح علیه‌السلام

بعضی شرایع برای امتحان انسان‌ها وضع شده است؛ اینکه معلوم شود چه کسی ایمانش واقعی است؛ اینکه خوب از بد جدا شود ...

هر چه کنی به خود کنی؛ گر همه نیک و بد کنی

خداوند غنیّ است و به عبادات ما نیازی ندارد. پروردگار نه از اعمال نیک انسان منفعتی می‌برند و نه از اعمال بد او متضرر می‌شود.

آیا کسى که براى به‌جا آوردن روزۀ میتى اجیر شده، می‌تواند روزه‌ی مستحبی بگیرد؟

سؤال: آیا کسى که براى به‌جا آوردن روزۀ میتى اجیر شده، هم نمی‌تواند روزه‌ی مستحبی بگیرد یا اینکه روزه‌ی مستحبی از او صحیح است؟

پاسخ ...

چه کسانی نمی‌توانند روزه‌ی مستحبی بگیرند؟

کسى که روزۀ قضای ماه رمضان دارد، نمى‌تواند روزه‌ی مستحبى بگیرد. همچنین کسى که روزۀ واجب دیگرى غیر از روزه‌ی قضا دارد، نمى‌تواند روزۀ مستحبى بگیرد.

کسانی که در ماه رمضان مسافرت می‌روند، به این نکتۀ شرعی توجه کنند

یکی از اشتباهات بعضی از مؤمنین که قصد مسافرت در ماه مبارک رمضان را دارند، این است که تصور می‌کنند، چون قرار است قبل از ظهر به مسافرت بروند و روزه‌ی آن‌ها صحیح نخواهد بود، از همان ابتدا نیت روزه نمی‌کنند. درحالی این از نظر شرعی، خطا و اشتباه است. با این بیان که ...

حکمی جالب درباره‌ روزه‌ی مستحبی

سؤال این است که آیا این شخص می‌تواند، بدون اینکه از اول نیت روزه داشته باشد، ادامه‌ی روز را نیت روزه‌ی مستحبی نماید؟

حکم روزه‌ی کسی که ناچار شود به مقدار ضرورت آب بخورد

به نظر مراجع محترم تقلید، اگر روزه‌دار به‌قدری تشنه شود که بترسد از تشنگى بمیرد یا مبتلا به مرض و سختی شدید شود، مى‌تواند به‌اندازه‌ای که از مردن نجات پیدا کند آب بیاشامد...

آیۀ حجاب

اى پیامبر، به همسران و دختران خود و به زنان مؤمنان بگو: از چادرهایشان [آن قسمتى را که رهاست‏] بر خود بپوشانند [تا گردن و سینه آنان دیده نشود]. این کار به این‏که [به عفّت‏] شناخته شوند و مورد آزار قرار نگیرند نزدیک‏تر است.

(الأحزاب : 59)

یک دلیل عقلی بر لزوم تکلیف انسان به تکالیف دینیه

شاید سؤال شود که چرا خداوند انسان را مکلف کرده است؟ دلیل این همه باید و نبایدها که از سوی شارع معین شده چیست؟ چه اشکالی داشت که انسان بدون اینکه از طرف خداوند مکلف به امری شود، به زندگی خود ادامه می‌داد؟!

در پاسخ به این سؤال یک دلیل عقلی می آوریم که مبتنی بر چند مقدمه است:

تکلیف کسی که تعداد نمازهایی که از او قضا شده را نمی‌داند

اگر تعداد دقیق نمازها و روزه‌هایی که فوت شده را ندانیم، چه باید بکنیم؟ مثلا ندانیم ده نماز نخوانده‌ایم یا بیست نماز؟ در این قبیل موارد تکلیف چیست؟

ملاک موسیقی حرام

نظر فقهی مقام معظم رهبری در مورد ملاک موسیقی حرام عبارت است از اینکه...

چهار دلیل برای داشتن حجاب

متن زیر تلخیص کلمات شهید مطهری دربارۀ فلسفۀ حجاب است که در کتاب «مسئلۀ حجاب» بیان شده است.

حکایت پیام امام صادق علیه‌السلام به یک شراب‌خوار و توبه کردن او

شاید بعضی تصور کنند نوشیدن مسکرات (مست‌کننده‌ها) فقط زمانی حرام است که خوردن آن به‌اندازه‌ای باشد که خاصیت مست‌کنندگی پیدا کند و خیال کنند نوشیدن این مایعات به‌اندازۀ کم که باعث مستی نشود اشکالی ندارد! درحالی‌که چنین نیست...

آیا فرزندخوانده بر مادرخوانده و پدرخوانده محرم می‌شود؟

یکی از کارهای خداپسندانه، سرپرستی بچه‌های یتیم، بچه‌های بی‌سرپرست و یا بدسرپرست است.

صرف‌نظر از پسندیده بودن این کار و پیامدهای مثبت این اقدام در جامعه، این مسئله احکام شرعی مختص به خود را دارد که لازم است توسط این خانواده‌ها رعایت شود...

یک اصل مهم تربیتی!

یکی از اصول تربیت، تکرار است؛ به این معنی که در تربیت گاهی لازم است یک آموزش یا تذکر چند بار تکرار شود تا اثر تربیتی خود را در مخاطب بگذارد.

در امربه‌معروف و نهی از منکر هم گاهی امرونهی یک نفر تأثیر آنی ندارد؛ بلکه باید تکرار شود تا تأثیر خود را بر مخاطب نشان دهد.

یکی وام‌های حلال بانکی

یکی از معاملات که در بانک‌ها انجام می‌شود، ارائه وام با عنوان وام فروش اقساطی است. بر طبق این معامله ...

حکم شرعی فروش قسطی کالا به قیمت بیشتر

آیا ازنظر شرعی می‌توان کالایی را به‌صورت قسطی و باقیمتی بیشتر از فروش نقدی آن فروخت؟

جواب:

یکی از مغالطه‌ها که برای توجیه ربای قرضی به کار می‌برند!

یکی از انواع توجیهات غلط که برای حلال جلوه دادن ربای قرضی به کار می‌برند این است که قرض دهنده برای دریافت بهره در قبال قرض، سود گرفتن بانک‌های کشور اسلامی را بهانه قرار می‌دهد؛ مثلاً به قرض گیرنده می‌گوید: همان‌طور که بانک‌های کشور اسلامی در مقابل دادن وام به مشتریان بهره دریافت می‌کنند، من هم در قبال این قرض، همان مقدار بهره‌یا کمتر از آن را از تو دریافت خواهم کرد!

درحالی‌که این مغالطه‌ای بیش نیست و راهی است برای حلال جلوه دادن ربای حرام. زیرا...

مستأجرین برای گرفتار نشدن در ربا از این مسئله شرعی غافل نکنند...

اگر می‌خواهیم در کنار اجاره قرضی صورت پذیرد، طریقه صحیح و حلال آن این است که...

چیزی که در تمامی ادیان آسمانی تحریم شده است!

یکی از محرماتی که در تمامی ادیان و شرایع آسمانی تحریم شده، خوردن  شراب است.

همچنان که از امام رضا علیه‌السلام روایت‌شده که فرمودند:

خداوند هرگز پیغمبرى مبعوث نفرمود مگر با حکم حرمت شراب و ...

حکم شرعی محرمیت در دوران نامزدی

آیا در دوران نامزدی، زن و مرد با یکدیگر محرم هستند؟ مثلاً می‌توان با نامزد خود دست داد یا بدون حجاب در کنار او حاضر شد؟

جواب ...

ماجرای دو مسافری که نماز یکی شکسته و نماز دیگری کامل بود!

در روایت است که دو مرد در خراسان به محضر حضرت امام ابوالحسن على بن موسى الرّضا علیه السّلام وارد شدند و از حکم نمازشان که مسافر  بودند سؤال کردند ...

سجده کلاغی!

رسول خدا صلی‌الله علیه و آله در مسجد نشسته بودند که مردى وارد شـد و نمـاز خوانـد، ولى رکوع و سجود آن را به‌طور کامل انجام نداد.

در این هنگام رسول خدا صلی‌الله علیه و آله فرمودند ...

یادگرفتن این مسائل بر همگان واجب است

انسان وقتی بالغ می‌شود، مکلف به انجام تکالیفی می‌شود که اتیان آن‌ها درگرو شناخت تکالیف و  دانستن مقدمات و شرایط آن‌ها است.

از طرف دیگر در اتیان این تکالیف خللی ایجاد می‌شود که انسان بدون اطلاع از احکام آن‌ها نمی‌تواند به تکلیفش عمل کند...

چرا باید از احکامی که علت آنها را نمیدانیم تبعیت کنیم؟

وقتی انسان باعقل خود این مطلب را فهمید که خداوند تربیت تکوینی و تشریعی او را بر عهده دارد و برنامه سعادت دنیوی و اخروی‌اش در دست اوست، می‌فهمد که تمامی احکام الهی حساب‌شده و دارای دلیل است. چه ما نسبت به این دلایل و حکمت‌ها آگاهی داشته باشیم یا نداشته باشیم.

علل احکام شرعی

فلسفه احکام الهی چیست؟

چرا بعضی از اعمال تحریم و بعضی دیگر حلال دانسته شده است؟

در پاسخ به این سؤال، موارد زیر می‌توانند جزء حکمت‌های احکام الهی باشند ...

یک را ه حل برای درمان وسواس

یکی از انواع وسواس، حساسیت افراطی نسبت به طهارت و نجاست اشیاء است. طوری چیزهای پاک را هم نجس میدانند.

در اینجا یکی از مسائل شرعی را به عنوان مثال می آوریم تا بگوییم دانستن این نوع مسائل، چقدر برای درمان وسواس مؤثر است.

هر پوششی، پوشیدگی نیست!

خداوند بر اساس حکمت نافذ خویش بر زنان لازم دانسته است تا مروارید وجودشان را در صدف حجاب از دید نامحرمان بپوشانند.

بعضی‌ها فکر می‌کنند در داشتن حجاب برای زن، چادر موضوعیت دارد. به این معنی که آنچه برای زن واجب است، پوشیدن چادر است، هرچند این چادر پوشیدگی لازم را برای زن فراهم نکند!

هرچند باید گفت که چادر حجاب برتر است، ولی مطلب فوق سخن صحیحی نیست.

چراکه آنچه برای زن لازم است، پوشاندن بدن و زیورآلات از نامحرم است (مگر مواردی که اجازه داده‌شده است)؛ نه اینکه فقط پوشیدن چادر به هر صورتی که باشد لازم باشد.

بنابراین در مواردی که باوجود پوشیدن چادر، هنوز پوشیدگی لازم برای زن ایجاد نشده است، حجاب تحقق‌نیافته است. مثل جایی که چادر نازک و بدن‌نما باشد؛ یا به خاطر جنس و رنگ مخصوصش، باعث مفسده و جلب‌ توجه نامحرم شود، یا طوری پوشیده شود که تمام قسمت‌هایی که مستور بودنش لازم است را نپوشاند.

همچنین با این توضیحات معلوم میشود، پوشیدن لباسهایی که به خاطر تنگی یا جنس خاصشان، برجستگی های بدن زن را نمایان کرده و باعث ایجاد مفسده و جلب توجه نامحرم میشوند نیز جایز نیست.

به خاطر همین مطلب است که در احکام فقهی آمده است:

از پوشیدن لباسى که باعث جلب توجّه نامحرم شده و مفسده داشته باشد، اجتناب شود.

(استفتاءات امام خمینى؛ ج‌3، احکام حجاب)

 

 

برای مطالعه بیشتر مراجعه شود به:

1. استفتائات مراجع تقلید. بخش مربوط به نگاه و حجاب

2. احکام روابط زن و مرد، نوشته‌ی سید مسعود معصومی

اشتباه نکنید! فرصت اعتکاف هنوز تمام نشده است

بعضی‌ها تصور می‌کنند فقط در سه روز مخصوص ماه مبارک رجب میتوان معتکف شد و در غیر این ایام اعتکاف امکان دارد.

درحالی‌که این تصور صحیحی نیست. زیرا ...

حکمت تحریم خوردن شراب

از حضرت امام رضا علیه السلام روایت شده که فرمودند:

خداوند شراب را حرام کرد براى آن فسادى که در آن است و فکر و اندیشه شارب خود را دگرگون میسازد و وادار به انکار خداى عزّ و جلّ مى ‏نماید و منجر به افتراء بستن بر خدای عز و جل و پیامبران او میشود و دیگر فسادهائى که در آن موجود است از قبیل قتل، نسبت ناروا دادن‏ و زنا و سرباز نزدن از هر گناهى‏.