بر طبق این آیه 135 سوره آل عمران، یکی از ویژگیهای پرهیزکاران این است که بر گناهان اصرار نمیکنند. از امام باقر علیهالسلام روایت شده که در آیۀ فوق، اصرار بر گناه را چنین تفسیر نمودند:
- ۰ نظر
- ۱۰ فروردين ۹۷ ، ۱۰:۵۱
بر طبق این آیه 135 سوره آل عمران، یکی از ویژگیهای پرهیزکاران این است که بر گناهان اصرار نمیکنند. از امام باقر علیهالسلام روایت شده که در آیۀ فوق، اصرار بر گناه را چنین تفسیر نمودند:
قرآن کریم کلام حضرت ابراهیم علیهالسلام را چنین حکایت میکند که در مقام احتجاج علیه بتپرستان، پروردگار خود را چنین میستاید ....
یکی از برنامههای اسلام برای کسانی که در اثر قرار گرفتن در محیطهای آلوده، مرتکب گناه شده و قادر به شناخت و اتیان تکالیف شرعی نیستند، این است که ...
«إِنَّ اللَّهَ مَعَ الصَّابِرینَ»، «اعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ مَعَ الْمُتَّقینَ»، «أَنَّ اللَّهَ مَعَ الْمُؤْمِنین»، «إِنَّ اللَّهَ مَعَ الَّذینَ اتَّقَوْا وَ الَّذینَ هُمْ مُحْسِنُون»
سؤال: چرا در این آیات خداوند معیتش را به بعضی از انسانها اختصاص داده است، درحالیکه خداوند همیشه و در همهجا با تمامی انسانها همراه است؟!
جواب این است که همراهی خداوند با انسانها دو نوع است:
حضور بعضی از این مخلوقات در محضر خداوند، حضور خاص است. مثل شهیدان که خداوند دربارۀ آنها میفرماید...
خداوند در قرآن کریم می فرماید:
«اگر از فرمان خدا و دستور رسولش سرپیچى کنید، خداوند مردمى فرمانبردارتر از شما را جایگزین شما خواهد ساخت و آنان مانند شما نخواهند بود؛ بلکه از شما بهتر بوده و بیشتر مطیع فرمان الهى هستند»2
در بعضی از روایات این فقره از آیه را در مورد ایرانیان میدانند...
خداوند در قرآن کریم، نعمت بزرگ اتحاد و برادرى را برای مسلمانان یادآور شده و میفرماید:
نظام هستی بر اساس خواست خداوند در جریان است. این مشیت الهی است که اگر وقوع چیزی تعلق بگیرد، هیچ موجود را یارای مقابله با آن نخواهد بود.
نمونه این مشیت الهی، جریان تولد حضرت موسی علیهالسلام و پرورش یافتن او در نزد بزرگترین دشمن او یعنی فرعون است...
خداوند در قرآن کریم سخن از نعمتی میآورد که باعث ایمنسازی دین شده و بهواسطهی آن، کفار از صدمه زدن بر اسلام ناامید میشوند...
خداوند در قرآن کریم برای انسان سه قسم زندگی بیان فرموده که هرکدام دارای ویژگیهایی هستند:
کی از اسماء خداوند، نام مبارک «حیّ» است. دربارۀ این اسم خداوند دو نکتۀ لطیف وجود دارد:
در آیات مختلف قرآن، سخن از تسبیح و حمد موجودات عالم هستى در برابر خداوند بزرگ به میان آمده که شاید از همه صریحتر آیه زیر باشد که بدون هیچگونه استثناء همه موجودات عالم هستى را در این تسبیح شریک مىداند:
خداوند در قرآن کریم دو دریا را مثال میزند که یکی شیرین و گوارا بوده و دیگری به خاطر تلخی یا شوری سوزناک است
بعضی از مفسرین، این آیه را تمثیلی برای حال مؤمن و کافر میدانند...
خداوند در قرآن کریم با بیان تمثیلی زیبا، اساس زندگی مؤمن و منافق را چنین مقایسه می کند...
خداوند در قرآن کریم کلمۀ پاک را به درخت پاک تشبیه کرده که ریشه اش در زمین جاى گرفته و شاخه هایش از قسمت بالا از آن جدا شده اند و همواره و در هر زمان به اذن خدا میوه اش در دسترس است.
همچنین کلمۀ خبیثه را به درخت خبیثى تشبیه کرده که از جاى کنده شده باشد و در نتیجه اصل ثابت و قرار و آرام ندارد.
خداوند در قرآن کریم انسان مؤمن را تشبیه به زمین پاک و حاصلخیز، و کافر را تشبیه به زمین بدطینت و ناپاک نموده است...
خداوند در قرآن کریم تمثیل زیبایی برای کافر و مؤمن آورده است. کافر را تشبیه به کسی نموده که سرش را طوری به زمین افکنده که راه راست را تشخیص نمی دهد؛ و مؤمن را تشبیه به کسی کرده که ایستاده را می رود؛ طوری که تمام جهات را می بیند و از لغزشگاه ها در امان است...
خداوند در قرآن کریم تشبیه بسیار رسا و محسوسی دربارۀ فرق میان طریق حق که همان ایمان به خدا و عمل صالح است و طریق باطل که عبارت از شرک و عمل زشت است و همچنین فرق تفصیلى میان اهل آن دو طریق یعنى مؤمنین و مشرکین می آورد...
خداوند در قرآن کریم مؤمن را تشبیه به شخص "بینا" و کافر را تشبیه به "کور" نموده است...
از امام باقر علیهالسلام روایت شده:
خداوند عزوجل به حضرت شعیب نبی علیهالسلام وحی فرستاد که صد هزار نفر از قومت را عذاب میکنم؛ چهل هزار نفر از اشرار و شصت هزار نفر از نیکان را!
عرض کرد: پروردگارا! اشرار مستحق عذاب هستند، اما نیکان را چرا عذاب میکنی؟!
خداوند وحی فرستاد:
از آنجا که بهرۀ انسان از کارهایش چیزی جز سعی و کوشش او نیست، دوزخیان و بهشتیان نسبت به تلاش و کوششی که در دنیا انجام دادهاند دو وضعیت متفاوت دارند ...
خداوند در قرآن کریم بهرۀ انسان را تلاش و کوشش او میداند:
«وَ أَن لَّیْسَ لِلْانسَانِ إِلَّا مَا سَعَى»1
در تفسیر نمونه در ذیل این آیه شریفه نکتهای جالب آمده است و آن اینکه...
فرعون وقتى آن معجزه حضرت موسی علیهالسلام مشاهده کرد، دید که هیچ چاره اى ندارد. به همین خاطر ناچار متوسل به تهمت شد که
برخلاف تصور بعضی که "ترتیل" را صِرف تلاوت روان قرآن همراه با صوت میدانند، ترتیل معنای گستردهای دارد که در ادامه به بیان این معانی میپردازیم ...
بهشت جای پاکان است؛ جای کسانی که از آلودگیهای گناهان و پلیدیها پیراسته شدهاند.
این مطلب را میتوان از کلام خداوند در قرآن کریم استفاده کرد:
در روایتی از امام صادق علیهالسلام عظمت و کثرت شگفتانگیز نعمتهای بهشتی را به زیبایی به تصویر کشیده شده است. آنجا که فرمودند:
در روایت است که از حضرت مام باقر علیهالسلام پرسیدند: مراد از طعام در آیه "فَلْیَنْظُرِ الْإِنْسانُ إِلى طَعامِه" چه طعامی است؟ حضرت فرمودند...
خداوند در قرآن کریم سه روش برای هدایت بشر پیش روی پیامبرش قرار میدهد: حکمت، موعظه و جدال احسن. در آنجا که میفرماید:
«ادْعُ إِلَىٰ سَبِیلِ رَبِّکَ بِالْحِکْمَةِ وَالْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَةِ وَجَادِلْهُم بِالَّتِی هِیَ أَحْسَنُ»1
[ﻣﺮﺩم ﺭﺍ] ﺑﺎ ﺣﻜﻤﺖ ﻭ ﺍﻧﺪﺭﺯ ﻧﻴﻜﻮ ﺑﻪ ﺭﺍﻩ ﭘﺮﻭﺭﺩﮔﺎﺭﺕ ﺩﻋﻮﺕ ﻛﻦ، ﻭ ﺑﺎ ﺁﻧﺎﻥ ﺑﻪ ﻧﻴﻜﻮﺗﺮﻳﻦ ﺷﻴﻮﻩ ﺑﻪ ﺑﺤﺚ ﺑﭙﺮﺩﺍﺯ.
مرحوم علامه طباطبایی در تفسیر شریف المیزان در مورد آیه فوق نکاتی بیان فرمودهاند...
آخوند ملاحسینقلى همدانى (رحمهالله) یک مجتهد، عارف و واعظ حقیقى بود. در یکى از سفرهاى خود که با جمعى از شاگردان به عتبات عالیات میرفت، در بین راه به قهوهخانهای رسیدند که جمعى از اهل هوا و هوس در آنجا میخواندند و پایکوبی میکردند. آخوند به شاگردانش فرمود: «یکى برود و آنان را نهى از منکر کند». بعضى از شاگردان گفتند: «اینها به نهى از منکر توجه نخواهند کرد». آخوند فرمود: «من خودم میروم».
آن بزرگوار نزدیک آنان رفت و به رئیسشان گفت: «اجازه میفرمایید من هم بخوانم و شما بنوازید»؟...
طبق فرمایشی از امام هادی علیهالسلام، دنیا بازار است. عدهای در این بازار سود میبینند و عدهای خسارت.
خداوند در سوره عصر سود برندگان و خسارت دیدگان در دنیا را چنین معرفی میکند...
در روایتی از امیرالمؤمنین علیهالسلام کبر ورزی به خاطر شیء ناچیزی مثل "بند کفش " نیز از مصادیق برتریجویی شمرده شده است...
مشهور است که زنی در سال سختی، تنگى بر او زور آورد. اولاد و احفادش همه از زحمت گرسنگى به تنگ آمدند...
یکی از افرادی که درراه رضای خداوند و اطاعت او، از جان شیرین و از لذات دنیا گذشت، حَنْظَلَةُ بْنُ أَبِی عَامِرٍ معروف به حنظلۀ غسیل الملائکه بود.
مرحوم علی بن ابراهیم قمی راوی بزرگ شیعه، در تفسیر خود، دربارۀ وجه تسمیۀ ایشان به غسیل الملائکه ماجرای جالبی را نقل میکند. ایشان میفرماید ...
قلب و روح انسان نیز بهمانند طبیعت، بهاری دارد؛ در روایتی از امیرالمؤمنین علیهالسلام تلاوت قرآن به عنوان بهار دلها معرفیشده است. در آنجا که میفرماید:
از سهل بن سعد ساعدی روایتشده که :رسول خدا صلیالله علیه وآله وسلم بر این منبر ننشست مگر اینکه این آیه را تلاوت نمود:
مقام معظم رهبری:
به برکت قرآن است که انسان از ظلمات اوهام، اشتباهات، خطاها و غلط ها، به نور هدایت راه پیدا می کند.
وَ مَنْ أَحْسَنُ قَوْلاً مِمَّنْ دَعا إِلَى اللَّهِ وَ عَمِلَ صالِحاً وَ قالَ إِنَّنی مِنَ الْمُسْلِمین "
این آیه، بهترین گویندگان را کسانى معرفى کرده که داراى این سه ویژگی هستند:
أَمَّن یُجیبُ الْمُضْطَرَّ إِذَا دَعَاهُ وَ یَکْشِفُ السُّوءَ (سوره نمل ، آیه 62)
از آیه فوق استفاده میشود که اگر دعا دو شرط را داشته باشد، مستجاب خواهد شد:
قبح و حرمت رباخواری آنقدر عظیم است که در قرآن کریم با عنوان جنگیدن با خداوند و رسول او قلمداد شده است.
خداوند در قرآن کریم می فرماید:
خداوند در قرآن کریم میفرماید:
وَ إِذا أَنْعَمْنا عَلَى الْإِنْسانِ أَعْرَضَ وَ نَأى بِجانِبِهِ وَ إِذا مَسَّهُ الشَّرُّ فَذُو دُعاءٍ عَریضٍ (سوره فصلت ، آیه51)
و چون به انسان نعمتى ارزانى داریم روى مى گرداند و دورى مى کند و چون به شرى مبتلا مى شود دعاهایى طولانى دارد.
دیشب درجایی مطلب زیبایی توجه مرا به خود جلب کرد:
ظاهر زندگی دیگران را با باطن زندگی خود مقایسه نکنید...
زبان حال نیکوکاران و بدکاران در هنگام دریافت نتیجه اعمال بسیار درسآموز است.
خداوند در آیات 18 تا 29 سوره حاقّه، عکسالعمل این دو گروه را هنگام دریافت نامه اعمال چنین بیان میفرماید:
در روز قیامت کافران منافق صفت مشاهده میکنند که نور ایمان، مؤمنان را فراگرفته است و با آن نور بهسوی جایگاه ابدی خویش در بهشت میروند.
اینجاست که وقتی محرومیت خود از این نور را میبینند، ملتمسانه از مؤمنان تقاضا میکنند قدرى مهلتشان دهند و در انتظارشان بایستند تا ایشان هم برسند. از مؤمنان میخواهند که مختصرى از نور آنان گرفته تا راه پیش پاى خود را با آن روشن ساخته و طی مسیر نمایند.
این تقاضای منافقان با پاسخ منفی مؤمنین مواجه میشود و با جدایی از آنان، در ظلمات و عذاب الهی فرو می روند
دنیا بازار تجارت است و تاجر این بازار، انسان است ...
خداوند در مقابل ایمان راسخ به رسول خدا و پرهیزکاری مؤمنان، سه پاداش به ایشان عطا میکند ...
از امام صادق علیهالسلام روایتشده که فرمودند:
همانا خداوند بندگان خود را به دو آیه از کتابش مخصوص گردانیده است:
شاید جامعترین تفسیر را در مورد محافظت بر نماز، مرحوم ابوالفتوح حسین بن على رازى در تفسیر خویش فرموده است. در آنجا که میفرمایند ...
آیتالله جوادی آملی حفظه الله تعبیر جالبی در مورد مرگ دارند. ایشان میفرمایند:
مرگ پوسیدن نیست! مرگ "از پوست به درآمدن" است.
مرگ به معنی فوت نیست؛ بلکه به معنی "وفات" است!
فرق فوت با "وفات" این است که ...
به یکی از مراجع تقلید که مرحوم شدهاند عرض شد:
"در مورد شما فلان حرفها و تهمتها را میزنند!"
ایشان در جواب این آیه را قرائت کردند:
یکی از عواملی که باعث از بین رفتن سیئات میشود، اجتناب از گناهان کبیره است.
خداوند در قرآن کریم میفرماید:
"إِن تجَتَنِبُواْ کَبَائرَ مَا تُنهْوْنَ عَنْهُ نُکَفِّرْ عَنکُمْ سَیِّاتِکُم" 1
(اگر از گناهان کبیره اى که از آنها نهى شده اید اجتناب کنید، ما از بدیهای شما صرفنظر مى کنیم)
سفیر ژاپن در بغداد، در پاسخ به سؤالهای مکرر عراقیها درباره دلیل پیشرفت ژاپن بعد از جنگ جهانی دوم، به آنها توصیه کرد که به قرآن کریم مراجعه کنند؛ زیرا قرآن راه شکوفایی و پیشرفت را نشان داده است.
امام صادق علیهالسلام فرمودند: «هر جوان مؤمنی که قرآن بخواند، قرآن با گوشت و خون او میآمیزد».
هرچند سزاوار است که ورزشکاران لباسی وزین و درخور شأن یک ایرانی مسلمان بر تن کنند، ولی آراستگی و زیبایی ظاهری تنها کافی نیست. بلکه به زیبایی باطنی هم باید توجه کرد!
میخواهم لباسی معرفی کنم که نهتنها برای ورزشکاران المپیکی، بلکه برای کل انسانها و در هر زمان و مکان بهترین لباس است...
وقتی آیات قرآن را مرور میکنیم، میبینیم کم نیست آیاتی که اکثر انسانها را اینگونه معرفی میکند ...
از امام صادق علیهالسلام روایتشده که درباره آیه شریفه "وَ اسْتَعینُوا بِالصَّبْرِ وَ الصَّلاةِ" فرمودند:
مراد از صبر در این آیه "روزه" است.
خداوند در سوره مبارکه نور، بعد از بیان حال انسانهای مؤمن که از نور هدایت خداوند بهرهمند گردیدهاند، دو تمثیل شنیدنی برای کافران بیان میفرمایند:
شاید بپرسید اگر شیطان انسان را از بندگی خدا بازمیدارد، پس چرا خداوند این اختیار را به شیطان داده تا در مسیر عبودیت انسان قرار بگیرد؟! چرا خداوند مانع از آزادی شیطان در گمراه کردن انسان نمیشود؟!
این سؤال، جوابهای متعددی دارد.
یکی از این جوابها را از زبان قرآن کریم بیان میکنیم.
در ادبیات فارسی اشعاری وجود دارند که هر کدام به برخی از آیات قرآن کریم اشاره دارند از جمله این اشعار:
از حضرت امام صادق علیه السلام روایتشده که فرمودند:
سه مجلس است که خداوند آنها را دشمن میدارد، و عذاب خود را بر اهل آن میفرستد، پس با آنان ننشینید و مجالست نکنید.
صفح بالاتر از عفو است. زیرا علاوه بر عفو و گذشت، خصوصیت دیگری نیز دارد و آن این است که ...
خداوند در قرآن کریم پاسخ سخن کفار که مىگفتند مابعد از مردن در زمین گم مىشویم، و مىخواستند این حرف را دلیل بر نبودن معاد بگیرند، چنین میفرماید...
خداوند در قرآن کریم حکمت و فایده دانستن اینکه حوادث دنیا مکتوب و مقدر خداوند هستند چنین بیان میفرماید...
خداوند آیات 133 الی 135سوره آلعمران انسانها بهشتاب کردن برای رسیدن به مغفرت و بهشت دعوت میفرماید.
از طرف دیگر این دو نعمت (مغفرت و بهشت) را از برای کسانی میداند که متقی باشند.
در ادامه آیات خداوند متقین را با پنج صفت معرفی مینماید.
فَأَمَّا مَن طَغَى وَ ءَاثَرَ الحَیَوةَ الدُّنْیَا فَإِنَّ الجَحِیمَ هِىَ الْمَأْوَى وَ أَمَّا مَنْ خَافَ مَقَامَ رَبِّهِ وَ نَهَى النَّفْسَ عَنِ الهَوَى فَإِنَّ الجَنَّةَ هِىَ الْمَأْوَى 1
در این آیه اهل بهشت و اهل جهنم هرکدام به دو خصلت توصیفشدهاند...
در قرآن چهار دسته معرفی شدهاند که به خاطر داشتن ویژگیهایی، مشمول هدایت خداوند قرار میشوند...
مردی نزد رسول خدا صلى اللّه علیه و سلم آمد و عرض کرد: ازآنچه خداوند به شما تعلیم داده است، به من بیاموز.
رسول خدا صلى اللّه علیه و سلم هم آن مرد را به یکی از اصحاب سپرد تا او را قرآن بیاموزد.
صحابیِ حضرت هم شروع به یاد دادن "إذا زلزلت الأرض" نمودند، تا اینکه به آیات "فَمَن یَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ خَیْرًا یَرَهُ وَ مَن یَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ شَرًّا یَرَهُ" رسیدند...
مَّثَلُ الَّذِینَ یُنفِقُونَ أَمْوَالَهُمْ فىِ سَبِیلِ اللَّهِ کَمَثَلِ حَبَّةٍ أَنبَتَتْ سَبْعَ سَنَابِلَ فىِ کلِّ سُنبُلَةٍ مِّاْئَةُ حَبَّةٍ وَ اللَّهُ یُضَاعِفُ لِمَن یَشَاءُ وَ اللَّهُ وَاسِعٌ عَلِیمٌ1
کسانى که اموال خود را در راه خدا انفاق مى کنند، همانند بذرى هستند که هفت خوشه برویاند؛ که در هر خوشه یکصد دانه باشد؛ و خداوند آن را براى هر کس بخواهد (و شایستگى داشته باشد)، دو یا چند برابر مى کند و خدا (از نظر قدرت و رحمت،) وسیع، و (به همه چیز) داناست.
... إِلَّا أَصحابَ الْیَمِینِ فىِ جَنَّاتٍ یَتَسَاءَلُونَ عَنِ الْمُجْرِمِینَ مَا سَلَکَکمُ فىِ سَقَرَ
قَالُواْ لَمْ نَکُ مِنَ الْمُصَلِّینَ وَ لَمْ نَکُ نُطْعِمُ الْمِسْکِینَ وَ کُنَّا نخُوضُ مَعَ الخَائضِینَ وَ کُنَّا نُکَذِّبُ بِیَوْمِ الدِّینِ
سوره مدثر آیات 39 الی 47
اصحاب یمین از مجرمان سؤال مى کنند: چه چیز شما را به دوزخ وارد ساخت؟
آنها در جواب مى گویند ...
قرآن کریم در سنجش ارزش مخلوقات، معیار را نه جنس و نوع خلقت میداند و نه میزان برخورداری آنها از نعمتهای ظاهری و باطنی. در بیان قرآن، آنچه موجب فضیلت آنها بر همدیگر میشود، ایمان آنها به خداوند و التزام به دستورات الاهی است.
خداوند در قرآن کریم، بدترین و بهترین مخلوقات را برای ما بیان میفرماید...
از رسول خدا صلّی الله علیه و آله روایتشده که فرمودند:
خانه هاى خود را با تلاوت قرآن نورانی کنید و آنها را گورستان نکنید چنانچه یهود و نصارى کردند...
با ظهور حضرت بقیةالله الاعظم عجل الله تعالی فرجه الشریف، قرآن از مهجورت درآمده و آیات الهی به معنای واقعی تفسیر و تأویل خواهند شد.
امام صادق علیه السّلام از رسول خدا صلّی الله علیه و آله نقل کردهاند که ایشان فرمودند ...