- ۰۶ مرداد ۹۶ ، ۱۱:۱۰
وجه به اینکه نماز چیست، برای چه تشریع شده است و چه آثاری دارد، باعث میشود انسان در نماز حضور قلب بیشتری پیدا کند و او را نسبت به ادای آن علاقهمند نماید.
نمونههایی از این معارف را میتوان در روایتی از امام رضا علیهالسلام مشاهده کرد...
تفویض امر به خدا به معنی واگذارى امر به خداوند و توکل بر او است.
سؤال این است که آثار تفویض امر به خداوند چیست؟ و تفویض کنندۀ امر به خداوند به معنای واقعی به چه کسی اطلاق میشود؟
هشام بن حکم از حضرت امام موسى بن جعفر علیهماالسلام سؤال کرد: براى چه در ابتداء نماز گفتن هفت تکبیر افضل است؟
حضرت فرمودند...
السید بن محمد الحمیرى اسمش اسماعیل، کنیهاش ابو عامر، شاعر و از اصحاب امام صادق علیهالسلام بود...
شاید شما هم جزء کسانی هستید که میخواهید کودکتان را شجاع تربیت کنید.
برای اینکه کودک شجاعی داشته باشیم، چند راهحل را بهصورت مختصر مطرح میکنیم:
بسیار میشنویم و میخوانیم که اخلاق نیک داشته باشید.
میخواهیم بدانیم چگونه اخلاق انسان نیک میشود؟
آیا صدور هر فعل نیکی از نفس انسان، باعث نیک شدن اخلاق او میشود؟
یکی از درخواستهای مهمی که هر مؤمنی باید از محضر خداوند متعال داشته باشد این است که خداوند لحظهای او را به حال خود وانگذارد، بلکه در تمامی احوال بر طبق خواستههای پروردگار رفتار نماید.
اما آنکس که خداوند او را به خودش واگذاشته چه کسی است؟
بسیار اتفاق میافتد که انسان در اثر غفلت به داشتههایش مباهات کرده و به مال و مقام خود مینازد.
برای بیداری از این خواب غفلت، بهترین بیان را امیرالمؤمنین علیهالسلام فرمودند که...
این روزها در لابهلای تبلیغات تلویزیونی، جملۀ جالبی توجه انسان را به خود جلب میکند...
هرچند حُسن ظن به معنی مثبت نگری و صرفنظر از احتمالات منفی از محسنات اخلاقی شمرده شده است؛ ولی این نوع گمان در مواردی خلاف حکم عقل و شرع است.
امیرالمؤمنین علیهالسلام برای تشخیص مواردی که باید حسن ظن نمود، معیار لطیفی بیان فرمودهاند...
از آنجا که بهرۀ انسان از کارهایش چیزی جز سعی و کوشش او نیست، دوزخیان و بهشتیان نسبت به تلاش و کوششی که در دنیا انجام دادهاند دو وضعیت متفاوت دارند ...
خداوند در قرآن کریم بهرۀ انسان را تلاش و کوشش او میداند:
«وَ أَن لَّیْسَ لِلْانسَانِ إِلَّا مَا سَعَى»1
در تفسیر نمونه در ذیل این آیه شریفه نکتهای جالب آمده است و آن اینکه...
فرعون وقتى آن معجزه حضرت موسی علیهالسلام مشاهده کرد، دید که هیچ چاره اى ندارد. به همین خاطر ناچار متوسل به تهمت شد که
برخلاف تصور بعضی که "ترتیل" را صِرف تلاوت روان قرآن همراه با صوت میدانند، ترتیل معنای گستردهای دارد که در ادامه به بیان این معانی میپردازیم ...
گاهی والدین دوست دارند فرزندانشان آنان را بهعنوان الگوی خود قرار دهند و محسناتی که خودشان دارند را در فرزندانشان نیز مشاهده کنند؛ ولی مع الاسف میبینند فرزندشان علاقهای به این مسائل نشان نمیدهند.
برای حل این مشکل اولاً باید بدانیم که صرف معرفی الگو برای فرزندان کافی نیست؛ بلکه در کنار آن باید الگوی موردنظر محبوب فرزند نیز باشد...
یکی از اصول تربیت، تکرار است؛ به این معنی که در تربیت گاهی لازم است یک آموزش یا تذکر چند بار تکرار شود تا اثر تربیتی خود را در مخاطب بگذارد.
در امربهمعروف و نهی از منکر هم گاهی امرونهی یک نفر تأثیر آنی ندارد؛ بلکه باید تکرار شود تا تأثیر خود را بر مخاطب نشان دهد.
یکی از آفات دنیاگرایی و داشتن آرزوهای طولانی، قساوت قلب است.
مرحوم علامه محمدباقر مجلسی در ذیل روایت فوق و در بیان معنی آرزوی دارز دنیوی و قساوت قلب که مورد نکوهش قرار گرفته است چنین میفرماید:
هرچند حلم و کظم غیظ معنایی نزدیک به هم دارند؛ ولی بعضی بین این دو خصلت فرق گذاشتهاند. همچنان که "ابو حامد غزالى" در کتاب "إحیاء علوم الدین" در بیان فرق بین حلم و کظم غیظ چنین مینویسد:
بهشت جای پاکان است؛ جای کسانی که از آلودگیهای گناهان و پلیدیها پیراسته شدهاند.
این مطلب را میتوان از کلام خداوند در قرآن کریم استفاده کرد:
در روایتی از امام صادق علیهالسلام عظمت و کثرت شگفتانگیز نعمتهای بهشتی را به زیبایی به تصویر کشیده شده است. آنجا که فرمودند:
تواضع صفتی نیست که هرکسی آن را دوست داشته باشد. تا زمانی که انسان خودساخته و مهذب نباشد چندان علاقهای به تواضع و فروتنی نخواهد داشت ...
در روایتی از امیرالمؤمنین علیهالسلام، شخص نیازمند بهعنوان وسیلهای برای نگهداری و رساندن توشه آخرت به انسان در روز قیامت معرفیشده است؛ در روزی که همه نیازمند سنگینی وزنه اعمال نیکشان خواهند بود.
تا زمانی که خودبین باشد، فریفته ی داشته های خویش باشد و خود را برتر از دیگران بداند، غرورش مانع از آن می شود که پیشرفت کرده و صاحب کمالات شود. برای اینکه پیشرفت معنوی کنیم، باید قدم اول را بر روی نفس خویش بنهیم...
از رسول خدا صلیالله علیه و آله روایت شده که فرمودند:
خداوند عزوجل میفرماید: هر کس به دوستى از دوستان من اهانت کند، محققاً خود را برای جنگ با من آمده کرده است...
در روایت است که از حضرت مام باقر علیهالسلام پرسیدند: مراد از طعام در آیه "فَلْیَنْظُرِ الْإِنْسانُ إِلى طَعامِه" چه طعامی است؟ حضرت فرمودند...
رسول خدا صلیالله علیه وآله به بعضی از اطفال نظر کردند و فرمودند:
" ویل لأطفال آخرالزمان من آبائهم ":
وای به حال اطفال آخرالزمان به خاطر پدرانشان!
سؤال کردند: یا رسولالله! وای به حال آنها به خاطر پدران مشرکشان؟
حضرت جواب دادند:
گاهی انسان صدقهای که میدهد را بزرگ میشمارد؛ این مسئله حتی اگر باعث ذلت و خواری طرف مقابل نشود، نوعی غرور را برای انسان به بار میآورد که ارزش عمل او را از بین میبرد. لذا از امام علی علیهالسلام روایت شده که فرمودند...
خداوند در قرآن کریم سه روش برای هدایت بشر پیش روی پیامبرش قرار میدهد: حکمت، موعظه و جدال احسن. در آنجا که میفرماید:
«ادْعُ إِلَىٰ سَبِیلِ رَبِّکَ بِالْحِکْمَةِ وَالْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَةِ وَجَادِلْهُم بِالَّتِی هِیَ أَحْسَنُ»1
[ﻣﺮﺩم ﺭﺍ] ﺑﺎ ﺣﻜﻤﺖ ﻭ ﺍﻧﺪﺭﺯ ﻧﻴﻜﻮ ﺑﻪ ﺭﺍﻩ ﭘﺮﻭﺭﺩﮔﺎﺭﺕ ﺩﻋﻮﺕ ﻛﻦ، ﻭ ﺑﺎ ﺁﻧﺎﻥ ﺑﻪ ﻧﻴﻜﻮﺗﺮﻳﻦ ﺷﻴﻮﻩ ﺑﻪ ﺑﺤﺚ ﺑﭙﺮﺩﺍﺯ.
مرحوم علامه طباطبایی در تفسیر شریف المیزان در مورد آیه فوق نکاتی بیان فرمودهاند...
آخوند ملاحسینقلى همدانى (رحمهالله) یک مجتهد، عارف و واعظ حقیقى بود. در یکى از سفرهاى خود که با جمعى از شاگردان به عتبات عالیات میرفت، در بین راه به قهوهخانهای رسیدند که جمعى از اهل هوا و هوس در آنجا میخواندند و پایکوبی میکردند. آخوند به شاگردانش فرمود: «یکى برود و آنان را نهى از منکر کند». بعضى از شاگردان گفتند: «اینها به نهى از منکر توجه نخواهند کرد». آخوند فرمود: «من خودم میروم».
آن بزرگوار نزدیک آنان رفت و به رئیسشان گفت: «اجازه میفرمایید من هم بخوانم و شما بنوازید»؟...
نامهی سی و یکم نهجالبلاغه دربرگیرندهی سفارشهای گرانبهای امیرالمؤمنین علیهالسلام خطاب به فرزندشان امام حسن علیهالسلام است.
دستهای از این فرمایشات در رابطه با کارهایی است که باید با قلب و نفس انجام داد.
آن حضرت دراینباره چنین سفارش میکنند:
یکی دنیا را به دیده هدف و مقصود نهایی می گرد و کمترین ناملایمات را تحمل نمیکند.
ولی دیگری آن را وسیله زندگی چندروزه برای کسب سعادت اخروی میداند؛ بر سختیهایش صبر میکند؛ و بر کمبودها و کاستیهایش قانع میشود.
طبق فرمایشی از امام هادی علیهالسلام، دنیا بازار است. عدهای در این بازار سود میبینند و عدهای خسارت.
خداوند در سوره عصر سود برندگان و خسارت دیدگان در دنیا را چنین معرفی میکند...
مهمترین کاری که امام خمینی (ره) انجام دادند، رهبری انقلابی بود که منجر به تشکیل حکومت اسلامی شد؛ کاری که بسیاری از شخصیتهای دیگر موفق به انجام آن نشدند؛ و در سایه این حکومت بود که اسلام از کنج مساجد و خانهها وارد متن جامعه شد و اسلام عملی شکل گرفت.
بسیار مهم است که بدانیم چقدر رضایت خداوند را جلب کرده ایم و مقام و منزلت ما در نزد خداوند چقدر است؟!
در روایتی خواندنی از امیرالمؤمنین علیه السلام راه پی بردن به این مسئله چنین بیان شده است...
نقل کردهاند که مرحوم شیخ انصاری (رحمهالله) یک هم مباحثهای داشت.
مرحوم شیخ تصمیم گرفت در نجف اشرف بماند، ولی هم مباحثهای وی به وطنش مسافرت کرد.
از این جریان مدتی گذشت و اوایل ریاست شیخ بود که آن طالب علم برای زیارت به نجف آمد.
این عالم وقتی شیخ را در مقام ریاست شیعه دید از او پرسید: من و تو هم بحث بودیم چطور شد شما به این مقام رسیدید و من همانم که بودم؟
مرحوم شیخ جواب دادند...
یکی از معاملات که در بانکها انجام میشود، ارائه وام با عنوان وام فروش اقساطی است. بر طبق این معامله ...
آیا ازنظر شرعی میتوان کالایی را بهصورت قسطی و باقیمتی بیشتر از فروش نقدی آن فروخت؟
جواب:
یکی از انواع توجیهات غلط که برای حلال جلوه دادن ربای قرضی به کار میبرند این است که قرض دهنده برای دریافت بهره در قبال قرض، سود گرفتن بانکهای کشور اسلامی را بهانه قرار میدهد؛ مثلاً به قرض گیرنده میگوید: همانطور که بانکهای کشور اسلامی در مقابل دادن وام به مشتریان بهره دریافت میکنند، من هم در قبال این قرض، همان مقدار بهرهیا کمتر از آن را از تو دریافت خواهم کرد!
درحالیکه این مغالطهای بیش نیست و راهی است برای حلال جلوه دادن ربای حرام. زیرا...
اگر میخواهیم در کنار اجاره قرضی صورت پذیرد، طریقه صحیح و حلال آن این است که...
تغییر سبک زندگی از خودکفایی و قناعت ورزی به مصرفگرایی!
چیزی که فروشگاهها و مراکز خرید بزرگ بر سر زندگی ما میآورند ...
در روایتی از امیرالمؤمنین علیهالسلام کبر ورزی به خاطر شیء ناچیزی مثل "بند کفش " نیز از مصادیق برتریجویی شمرده شده است...
انسانها در قبال هوای نفس دو رفتار متفاوت دارند: عدهای اسیر هوای نفس شده و آن را بر خواست الهی ترجیح میدهند؛ و عدهای آن را تحت کنترل درآورده و خواست خداوند را بر هوای نفس خویش مقدم میدارند.
در روایتی از امام باقر علیهالسلام عاقبت انتخاب هر یک این دو گروه توصیف شده است.
از رسول خدا صلیالله علیه وآله روایت شده که فرمودند:
حکایت مؤمن چون عطار است که اگر با او همنشینی سودت دهد و اگر با او همراه شوى به تو منفعت رساند و اگر با او مشارکت کنى سودت دهد.
یکی از نشانههای ایمان دستگیری و یاری مؤمن نسبت به مؤمن دیگر است؛
در روایتی از حضرت امام صادق علیهالسلام مؤمنین در ارتباط و همبستگیشان بهمنزلۀ پیکر واحد قلمداد شدهاند.
در روایتی زیبا از رسول خدا صلیالله علیه وآله مؤمنین به اجزای بناء و ساختمان تشبیه شده است یکدیگر را تحکیم میکنند تا ساختمان استوار گردد.
در روایتی از رسول خدا صلیالله علیه وآله انسان مؤمن به درخت خرما تشبیه شده است.
یکی از وجوه شباهت بین مؤمن و درخت خرما...
چهکار کنیم که حضور قلب بیشتری در نماز داشته باشیم؟
وصیتی که انسان در لحظات آخر عمر خود مینماید نسبت به سفارشهایی که در طول عمر خود داشته از اهمیت بیشتری برخوردار است؛.
این مهم وقتی اهمیت وافر خود را نشان میدهد که وصیتکننده انسان معمولی نباشد؛ بلکه کسی باشد که کلامش ریشه وحیانی داشته و از هر لغو و خلافی پیراسته باشد...
از رسول خدا صلیالله علیه وآله روایت شده که به حضرت علی علیهالسلام فرمودند:
یا علی؛ بدترین مردم کسى است که ...
با تأمل در این روایات به این جمعبندی میرسیم که چند امر باعث احیاء امر معصومین علیهمالسلام قلمداد شدهاند که دو مورد آنها را بیان میکنیم:
از امام باقر علیهالسلام روایت شده که فرمودند:
در روز قیامت کسی حسرت و تأسف بیشترى دارد که ...
ابن ابی الحدید سنی مذهب هنگام شرح بعضی از کلمات امیرالمؤمنین علیهالسلام چندان تحت تأثیر قرار میگیرند که کلماتی قابلتأمل را بر قلم جاری میکند.
ایشان در ذیل خطبه 109 نهجالبلاغه (در بیان قدرت و عظمت پروردگار و مسئله رستاخیز) میگوید:
اگر محبتِ انسان به جهتی هدایت شود که او را از عبودیت خداوند و پیمودن مسیر سعادت بازدارد، مورد نکوهش دین واقعشده است.
امیرالمؤمنین علیهالسلام در ضمن فرمایشی، پیامدهای سوء چنین عشق و محبتی را چنین بیان نمودهاند...
خداوند از روی لطف و رحمتی که نسبت به بندهاش دارد، حسنات و خوبیهای او را ظاهر میکند و سیئات و بدیهای او را از میپوشاند.
اگر انسان گناهى کرده باشد ولی نسبت به آن پشیمان و اندوهگین باشد، بهتر است از اینکه کار نیکى کرده باشد ولی نسبت به آن عمل اعتماد نموده و برایش عجب و فرح حاصل شود...
مالی که از راه حرام کسب علاوه بر اینکه حرمت تکلیفی دارد، اثر وضعی خود را در گناهکار و حتی در کسانی که توسط او ارتزاق میکنند برجا میگذارد...
آبادی و حیات دل و روح انسان در اطاعت و بندگی خداوند است و ویرانی و ممات آن ناشی از نافرمانی اوست.
طبق فرمایش امام موسی بن جعفر علیهماالسلام، هر که سه چیز را بر سه چیز مسلط کند، گوئى بر ویران کردن عقلش کمک کرده است ...
در روایتی زیبا از امام موسی بن جعفر علیهالسلام، عقل در کنار انبیاء الهی، بهعنوان دلیل و راهنما بر بندگان معرفیشده است. در آنجا که میفرمایند ...
از حضرت امام صادق علیه السلام روایت شده که فرمودند:
شیعه ما نیست کسى که به زبان بگوید من شیعه هستم، ولى در عمل با کردار و آثار ما مخالفت نماید. شیعه ما کسى است که ...
امیرالمؤمنین علیهالسلام در ضمن فرمایشی، برادر دینی خویش را چنین توصیف میکند:
در گذشته یک برادر خدایى (و دینى) داشتم؛ و آنچه او را در نظرم بزرگ جلوه مى داد...
مشهور است که زنی در سال سختی، تنگى بر او زور آورد. اولاد و احفادش همه از زحمت گرسنگى به تنگ آمدند...
چه بسیار گناههای بزرگی که ریشه آنها به همین عدم کنترل نگاه برمیگردند.
در روایتی خواندنی از امیرالمؤمنین علیهالسلام، از چشم بهعنوان جاسوس قلب و پیک عقل تعبیر شده است؛ در آنجا که میفرماید:
در روایت است که از حضرت امیرالمؤمنین علیهالسلام پرسیدند:
با چه چیز میتوان چشم را بر اجتناب از نگاههای آلوده یاری کرد؟
حضرت جواب دادند ...
یکی از افرادی که درراه رضای خداوند و اطاعت او، از جان شیرین و از لذات دنیا گذشت، حَنْظَلَةُ بْنُ أَبِی عَامِرٍ معروف به حنظلۀ غسیل الملائکه بود.
مرحوم علی بن ابراهیم قمی راوی بزرگ شیعه، در تفسیر خود، دربارۀ وجه تسمیۀ ایشان به غسیل الملائکه ماجرای جالبی را نقل میکند. ایشان میفرماید ...
نیازهای دیگران به انسان، نهتنها مایۀ دردسر نیست، بلکه فرصتی مغتنم برای انسان است تا خود را در معرض نسیمهای رحمت الهی قرار دهد.
از امام حسین علیهالسلام روایتشده که فرمودند ...
سرمایه مؤمن در مسیر عبودیت، امید به رحمت خداست و سلاح او در برابر خداوند که حاکم و مالک حقیقی است، اشکهای تضرّع اوست.
امیرالمؤمنین علیهالسلام در دعای موسوم به دعای کمیل، به پروردگارش اینچنین عرضه میدارد...
امیرالمؤمنین علیهالسلام تعبیر زیبایی درباره انفاق و صدقه به مستمندان دارند.
آن حضرت در ضمن نامهای خطاب به فرزندشان امام حسن علیهالسلام سفارش کردند:
در روایت است که زید بن صوحان از امیرالمؤمنین علیهالسلام سؤالاتی کوتاه پرسید و حضرت با جملاتی کوتاه پاسخ آن سؤالات را بیان فرمودند:
خداوند بعضی از نگاهها را دوست دارد. از اینجاست که این نگاهها عبادت محسوب میشوند.
در روایات معصومین علیهمالسلام به بعضی از این نگاهها که عبادت محسوب میشوند اشارهشده است:
عصر خلافت متوکل عباسی که مصادف با امامت امام هادی النقی علیهالسلام بود، دورانی بود که شیعیان شدیدترین شکنجهها و سختگیریها را از سوی دستگاه ظلم و طاغوت متحمل میشدند.
یکی از شخصیتها و راویان بزرگ شیعه که خدمات بزرگی به دین و مذهب کردهاند، أَبَانَ بْنِ تَغْلِبَ بود. این شخصیت بزرگ محضر امام باقر و امام صادق علیهماالسلام را درک کرده بود 1 و ایشان بهرههای فراوانی برده بود...
علاوه بر اهوال و ترسهایی که در روز قیامت سراغ انسان گناهکار میآید، عذاب دیگری نیز است که خوف و اندوهش قابل وصف نیست و آن عبارت است از شرمساری در پیشگاه خداوند است.ه.
از امام صادق علیهالسلام روایتشده که فرمودند:
خواهرم ... عفاف و حجاب در همهجا لازم است...
از امیرالمؤمنین علیهالسلام روایتشده که فرمودند:
رفاقت با بدان بد شدن را به دنبال دارد، مانند باد که هرگاه به بوى بد بگذرد ، آن بو را با خود میبرد.
قلب و روح انسان نیز بهمانند طبیعت، بهاری دارد؛ در روایتی از امیرالمؤمنین علیهالسلام تلاوت قرآن به عنوان بهار دلها معرفیشده است. در آنجا که میفرماید:
سلام قاصدک !
حالا که میخواهی پیغام بهار بیاوری، میشود سلام ما را به آن خورشید پشت ابر برسانی؟!
از سهل بن سعد ساعدی روایتشده که :رسول خدا صلیالله علیه وآله وسلم بر این منبر ننشست مگر اینکه این آیه را تلاوت نمود:
از امیرالمؤمنین علیهالسلام روایتشده که فرمودند:
برحذر باش از خشم؛ چراکه اولش دیوانگی است و آخرش پشیمانی.
از امیرالمؤمنین علیه السلام روایت شده که فرمودند:
سکوت در برابر شخص کمخرد، بهترین جواب برای اوست.
از امیرالمؤمنین علیهالسلام روایتشده که فرمودند:
تعجب میکنم از کسی که میبیند هرروز از او و عمرش کاسته میشود ولی آماده مرگ نمیشود!
از رسول خدا صلی الله علیه وآله روایت شده که فرمودند:
مرد مراقب اهل خانهاش است و در مورد آنها از وی سؤال میشود؛ و زن مراقب اهلبیت و فرزندان شوهرش است و نسبت به آنها از وی سؤال خواهد شد.
ظلم کردن به دیگران از بزرگترین مهلکات است که عقوبت الهی را در پی دارد. حتی از امیرالمؤمنین علیهالسلام روایتشده که مجازات ظلم کردن، سریعترین مجازات است...
همانطور که ارزش واقعی درخت میوه به میوه آن است و تا زمانی که میوه ندهد آنطور که بایدوشاید اهمیت خود را نشان نخواهد داد، علم نیز ازجملۀ این چیزهاست و زمانی فضیلت محسوب میشود که ثمراتش بر آن مترتب شود.
در چند روایت از امیرالمؤمنین علیهالسلام ثمراتی برای علم معرفیشده است که بعضی از آنها را ذکر مینماییم...
از امیرالمؤمنین علیهالسلام روایت شده که فرمودند:
شریفترین مردانگی، مالک خشم بودن و میراندن شهوت است.
اینکه نمیتوانیم همانند خوبان عالم و مردان خدا باشیم، دلیل بر این نمیشود که از آراسته شدن به این فضائل دست بکشیم. چراکه برخوردار بودن از فضیلت اندک، بهتر از نداشتن هیچ فضیلتی است و بهقولمعروف "کاچی بهتر از هیچی"!
از امیرالمؤمنین علیهالسلام روایتشده که فرمودند:
"شبهای پیشاور در دفاع از حریم تشیع"، کتابی است حاوی مطالب ده شب مناظره یک مبلّغ شیعی مشهور به "سلطان الواعظین شیرازی" با علمای اهل سنت...
وقتی انسان به حقیقت ایمان برسد، ایمان در دل او رسوخ میکند و شبهات و بزرگترین سختیها هم هیچیک نمیتوانند ذرهای از ایمان او کم کنند.
حکایت شده که مرد سیاهپوستی نزد امیرالمؤمنین علیهالسلام آمد و گفت: اى امیر مؤمنان! من دزدى کرده ام مرا پاک کن...
امام خمینی (ره):
پیروزی نهایی وقتی است که اسلام با همه ابعاد و با همه احکامش در ایران پیاده شود...
در بین عواملی که باعث سوء عاقبت انسان شده و جهنم را نصیب او میکنند، دو عامل بیشترین نقش را در این سرنوشت تلخ دارند؛ طوری که اکثر جهنمیان به خاطر این دو عامل گرفتار جهنم میشوند. همچنانکه دو عامل دیگر هستند که اکثر بهشتیان به خاطر آن دو عامل راهی فردوس برین میشوند...
مقام معظم رهبری (19/11/95):
مقام معظم رهبری:
شما افسران جوان جنگ نرم هستید و عرصه جنگ نرم بصیرتی عمار گونه و استقامتی مالک اشتروار میطلبد، با تمام وجود خود را برای این عرصه آماد کنید.
یکی از این تحولات، رشد فوقالعادهای است که در قدرت بینایی و شنوایی شیعیان ایجاد خواهد شد.
از امام صادق علیهالسلام روایتشده که فرمودند...
مقام معظم رهبری:
به برکت قرآن است که انسان از ظلمات اوهام، اشتباهات، خطاها و غلط ها، به نور هدایت راه پیدا می کند.
ما به وعده خدا ایمانداریم
کام زمین پیش از پایان، به طعم خوش حضور تو شیرین خواهد شد
صبح دور نیست ...
از امیرالمؤمنین علیهالسلام روایتشده که فرمودند:
از امام صادق علیهالسلام روایتشده که فرمودند:
همانا محبوبترین مخلوقات نزد خداوند ...
از امیرالمؤمنین علیهالسلام روایتشده که فرمودند:
رفاقت با بدان، بد شدن را به دنبال دارد؛ مانند باد که هرگاه به بوى بد بگذرد، آن بو را با خود میبرد.
ازآنجاکه شکمبارگی و پر کردن آن اینهمه عوارض نامطلوب به دنبال دارد، شکم و معده بهعنوان بدترین ظرف برای پر کردن معرفیشده است.
از رسول خدا صلیالله علیه وآله روایتشده که فرمودند ...
چقدر نسنجیده است سخن کسی که میگوید: بهجای رفتن به حج و متحمل شدن هزینههای آن، به فقراء کمک کنیم، جهیزیۀ دختری را فراهم کنیم، مدرسه و بیمارستان بسازیم یا ...!
زیرا ...
چه سفارش مهمی است این توصیه که علاوه بر امام باقر علیهالسلام، سه امام معصوم در لحظات آخر عمرشان نسبت به آن وصیت کردند ...
داشتن استاد و راهنمایی که انسان را در مسیر بندگی خداوند دستگیری نماید، یکی از ضروریات است. ولی راهنماییها و تعلیمات استاد، زمانی ثمره دارد که انسان دارای یک موعظهگر درونی باشد که او را نسبت به یادگرفتههایش ملزم نماید.
از امام باقر علیهالسلام روایتشده که فرمودند:
"عنوان بصیری" پیرمرد نود و چهار ساله ای بود که خدمت امام صادق علیهالسلام مشرف شد.
در ضمن این دیدار از امام صادق علیهالسلام درخواست نصیحت نمود.
امام صادق علیهالسلام نُه سفارش کردند که سه مورد آن دربارۀ حلم و بردباری است.
از امیرالمؤمنین علیه السلام روایت شده که فرمودند:
گوشکننده به غیبت مثل غیبتکننده است
از امیرالمؤمنین علیهالسلام روایت شده که فرمودند:
ضربۀ زبان نافذتر از ضربۀ سرنیزه است.
حضرت آیتالله بهجت رحمهالله:
راه خلاص از گرفتاریها منحصر است به دعا کردن در خلوات برای فرج ولیعصر (عجلالله تعالی فرجه الشریف) ...
طرفداری افراطی از یک حزب و جناح خاص اگر باعث شود انسان چشم و گوش خود را نسبت به دیدن و شنیدن معایب و نقاط ضعف آن جناح ببندد، هرگز مطلوب نخواهد بود.
وَ مَنْ أَحْسَنُ قَوْلاً مِمَّنْ دَعا إِلَى اللَّهِ وَ عَمِلَ صالِحاً وَ قالَ إِنَّنی مِنَ الْمُسْلِمین "
این آیه، بهترین گویندگان را کسانى معرفى کرده که داراى این سه ویژگی هستند:
از رسول خدا صلیالله علیه وآله روایتشده که فرمودند:
دو رکعت نمازى که شخص همسردار بخواند، نزد خداوند برتر از هفتاد رکعت نماز شخصى است که همسر نداشته باشد.
اگر بخواهیم حالات بهشتیان و جهنمیان را بهصورت مختصر بیان کنیم، این مطلب را میتوان با مقایسه اوضاع آنان توصیف کرد...
أَمَّن یُجیبُ الْمُضْطَرَّ إِذَا دَعَاهُ وَ یَکْشِفُ السُّوءَ (سوره نمل ، آیه 62)
از آیه فوق استفاده میشود که اگر دعا دو شرط را داشته باشد، مستجاب خواهد شد:
قبح و حرمت رباخواری آنقدر عظیم است که در قرآن کریم با عنوان جنگیدن با خداوند و رسول او قلمداد شده است.
خداوند در قرآن کریم می فرماید:
عصر جاهلیت ثانی تاریکترین روزهای خویش را نیز سپری کرده و این خود نشانهای دیگر است. مگر نه اینکه فجر صادق هنگامی سر میرسد که شب کامل شده باشد؟!
از مرحوم آیتالله مرعشی نجفی نقلشده است:
در ایام تحصیل علوم دینی و فقه اهلبیت علیهمالسلام در نجف اشرف، شوق زیاد جهت دیدار جمال مولایمان بقیةالله الاعظم(عجل الله فرجه الشریف) داشتم، با خود عهد کردم که چهل شب چهارشنبه پیاده به مسجد سهله بروم؛ به این نیت که جمال آقا صاحبالامر علیهالسلام را زیارت و به این فوز بزرگ نائل شوم...
دنیا یک چیز که دارد؛ تو را
که بیایی؛ فریادهایی که در حنجره رسوب شدهاند، بِرَهانی ...
ضرورت تلاش برای حفظ عین عبارات معصوم علیهالسلام در مورد ادعیه و مناجات صادره از این حضرات اهمیت بیشتری پیدا میکند. چراکه آثاری بر این ادعیه مترتب است که اگر این ادعیه بر اساس عبارات و دستورات وارده خوانده نشود، چهبسا آن آثار را نداشته باشند.
برای نمونه به روایت زیر توجه کنید:
یکی از انواع ایثار و نیکوکاری، بخشش مال در راه خداوند است. چیزی که آن با عناوینی همچون زکات و صدقه یاد میکنند.
هرچند بخشش مالی بارزترین مصداق صدقه است، ولی اعمال و رفتارهای دیگر غیرمالی نیز هستند که در روایات معصومین علیهمالسلام صدقه محسوب شدهاند.
در ادامه مقاله، این موارد را در قالب روایات اهلبیت علیهمالسلام ذکر میکنیم...
صدقه دادن نهتنها از روزی انسان کم نمیکند، بلکه یکی از راههای جلب روزی خداوند، تصدُّق است.
از رسول خدا صلیالله علیه وآله روایتشده که فرمودند ...
شاید برخی از شیعیان توهم کنند همینکه ازنظر اعتقادی حضرت علی و سایر ائمه معصومین علیهمالسلام را خلفاء بلافصل رسول خدا صلیالله علیه وآله بدانند، جزء شیعیان محسوب شده و برای نجات و رستگاریشان کافیست!
درحالیکه در فرمایشات ائمه هدی علیهمالسلام، مفهوم شیعه فراتر از این اعتقاد معرفیشده است. طوری که علاوه بر عقیدۀ فوق، اطاعت از ایشان در اعتقاد، کردار و گفتار را نیز از لوازم شیعه بودن معرفی نمودهاند.
استفاده از این موتور جستجوگر تا آنجا گسترشیافته که مردم جواب سؤالات دینی و وظیفۀ شرعی خود را نیز در آنجا جستجو میکنند.
صرفنظر از مزایای این نوع مراجعات و سهلالوصول بودن یافتن پاسخ برای پرسشها، نباید از تهدیدات آن نیز غافل بود ...
انسان تا زمانی که از نعمتی بهرهمنداست، ارزش والای این نعمت را نمیداند؛ آن نعمت طوری برایش تکراری شده و به آن عادت میکند که بهرهمندی از آن، جذابیتی برایش ندارد. ولی وقتی آسیبی به آن نعمت وارد میشود، تازه میفهمد که چه نعمت بزرگی داشت؛ افسوس میخورد که چرا قدر آن نعمت را ندانست.
در کلامی زیبا از امیر بیان امام علی علیهالسلام، به دو مورد از این نعمتها اشارهشده است که بزرگی این دو نعمت را فقط کسی آنطور که بایدوشاید درک میکند که آنها را ازدستداده است ...
مواقعی میشود که انسان نسبت به اوضاع زندگیاش بنای نارضایتی میگذارد و آستانه تحملش در برابر سختیها کم میشود.
یکی از راههایی که عامل قوت قلب انسان شده و باعث میشود تحمل سختیها بر انسان آسانتر شود این است که ...
از رسول خدا صلی الله علیه وآله روایت شده که فرمودند:
یک شب نگهبانى دادن در راه خدا برتر است از هزار شبانهروز که شبهایش به عبادت و روزهایش به روزهداری سپرى شود.
گاهی اوقات عمل مستحبی با یک عمل واجب در تزاحم قرار میگیرد. طوری که انجام عمل مستحبی باعث ترک یا خلل در اتیان عمل واجب میشود.
در اینگونه موارد وظیفه انسان این است که ...
شعری زیبا از مرحوم شهریار ...
شاید اگر بهاندازه این بچهها منتظر امام زمان علیهالسلام بودیم، اوضاعمان طور دیگری بود!
خداوند در قرآن کریم نجات پیدا کردن انسان هنگام خطر غرق شدن در دریا را برای او یادآور میشود که چطور هنگام خطر دست به دامن خدا شده بود؛ ولی وقتی نجات پیدا کرد، پروردگارش را فراموش کرده و از او رویگردان شد ...
خداوند در قرآن کریم میفرماید:
وَ إِذا أَنْعَمْنا عَلَى الْإِنْسانِ أَعْرَضَ وَ نَأى بِجانِبِهِ وَ إِذا مَسَّهُ الشَّرُّ فَذُو دُعاءٍ عَریضٍ (سوره فصلت ، آیه51)
و چون به انسان نعمتى ارزانى داریم روى مى گرداند و دورى مى کند و چون به شرى مبتلا مى شود دعاهایى طولانى دارد.
بعضیها در فضای فتنه، این جملهی «کن فی الفتنة کابن اللّبون لا ظهر فیرکب و لا ضرع فیحلب» را بد میفهمند و خیال میکنند معنایش این است که وقتی فتنه شد و اوضاع مشتبه شد، بکش کنار ...
از امام زینالعابدین علیهالسلام روایتشده که فرمودند:
رسول خدا صلى اللَّه علیه و آله به شترچرانى گذر کردند و کسى را فرستادند تا از او شیر بخواهد.
شترچران (از دادن شیر امتناع کرد و) گفت ...
دیشب درجایی مطلب زیبایی توجه مرا به خود جلب کرد:
ظاهر زندگی دیگران را با باطن زندگی خود مقایسه نکنید...
یکی از ریشههای تکبر ورزی، فخرفروشی و غرور غفلت انسان از این مطلب است که او از تمامی جهات فقیر محض است.
امام سیدالساجدین و زینالعابدین علیهالسلام چه زیبا این احتیاج و نیازمندی انسان به پروردگار را بیان نموده اند:
امیرالمؤمنین علیهالسلام تعبیر زیبایی برای راز بیان فرمودهاند.
آن بزرگوار راز را شبیه اسیر کردهاند که نباید آن را آزاد کرد. و الا این راز است که او را به اسارت خواهد گرفت.
در روایتی از رسول خدا صلیالله علیه وآله، دشمنترین دشمن انسان نفس او معرفیشده است.
مراد از این نفس که دشمنترین دشمن انسان است چیست؟! معنای این دشمنی چیست؟!
شیعه و سنی بهصورت متعدد روایت کردهاند که در شب میلاد باسعادت حضرت سیدالانبیاء محمد مصطفی صلیالله علیه وآله اتفاقات عجیبی در عالم صورت گرفت.
راز این اتفاقات که مصادف با میلاد پربرکت اشرف مخلوقات عالم بودند چه بود؟ هدف از این حوادث خارقالعاده چه بوده است؟
مگر میشود با این نیروی انسانی کم و با امکاناتی که بهمراتب کمتر از امکانات دشمن است، با این لشکر عظیم مقابله کرد؟!
میخواهم بگویم:
آری این مجاهدتها بیتأثیر نیست و نباید از تلاشمان دست بکشیم. به چند دلیل:
بودنت که یادمان میآید، ته دلمان قرص میشود؛ مثل کودکی که زیر نگاه پدر، کمی دورتر بازی میکند.
زبان حال نیکوکاران و بدکاران در هنگام دریافت نتیجه اعمال بسیار درسآموز است.
خداوند در آیات 18 تا 29 سوره حاقّه، عکسالعمل این دو گروه را هنگام دریافت نامه اعمال چنین بیان میفرماید:
معجزه یک عمل خارق عادت است و مثل بقیه اعمال خارق عادت علتى برتر از علل طبیعى دارد.
در این مقاله تفاوت معجزه با خوارق عادات دیگر مثل سحر، کرامت و ... بیان شده است:
در یکی از روایات که از طریق اهل تسنن واردشده است، متعلقات انسان تشبیه به دوستان او شده و سه قسم شمرده شدهاند که فقط یکی از آنها برای انسان ماندگار میشوند.
در روایت است که امیرالمؤمنین علیهالسلام شنیدند مردی دنیا را نکوهش میکند.
حضرت علی علیهالسلام که انگیزۀ این شخص از نکوهش دنیا را میدانستند، به او چنین فرمودند ...
از امام صادق علیهالسلام روایتشده که فرمودند:
سه نفر در روز قیامت خالصةالله به شمار میآیند:
در روز قیامت کافران منافق صفت مشاهده میکنند که نور ایمان، مؤمنان را فراگرفته است و با آن نور بهسوی جایگاه ابدی خویش در بهشت میروند.
اینجاست که وقتی محرومیت خود از این نور را میبینند، ملتمسانه از مؤمنان تقاضا میکنند قدرى مهلتشان دهند و در انتظارشان بایستند تا ایشان هم برسند. از مؤمنان میخواهند که مختصرى از نور آنان گرفته تا راه پیش پاى خود را با آن روشن ساخته و طی مسیر نمایند.
این تقاضای منافقان با پاسخ منفی مؤمنین مواجه میشود و با جدایی از آنان، در ظلمات و عذاب الهی فرو می روند
خداوند در مقابل ایمان راسخ به رسول خدا و پرهیزکاری مؤمنان، سه پاداش به ایشان عطا میکند ...
در روایت است که حضرت امام حسن عسکرى علیهالسلام را نزد على بن اوتاش که سخت ترین دشمنان آل محمد (صلیالله علیه وآله) بود زندانی کردند...
یکی از این افراد که باوجود علم، عزت و شرافت فراوان، تواضع را پیشه خود کرده بود، محمد بن مسلم بود ...
یکی از آفات انفاق این است که انفاق کننده مالی را که انفاق میکند را زیاد میشمارد و چهبسا دچار عجب، تکبر و ریا میشود؛ یا اینکه بر سر نیازمند منّت گذاشته و باعث آزار روحی او میشود.
در روایتی زیبا از حضرت امام صادق علیهالسلام پنج مصداق از موارد حلم بیانشده است؛ بهعبارتدیگر پنج موضع است که حلم در آن مواضع، بسیار بهموقع است و حلیم بودن در آن مواضع، بسیار دشوار است ...
در روایت است که امام رضا علیهالسلام به عبدالعظیم رحمهالله فرمودند:
اى عبدالعظیم، سلام مرا به دوستانم برسان و به آنان بگو ...
در دعای شریف ابوحمزه ثمالی، به چند مورد از عوامل سلب توفیق نشاط و اشتیاق در نماز و مناجات اشارهشده است...
رسول خدا صلیالله علیه و آله و سلم فرمودند:
دنیا زندان مؤمن است و بهشتِ کافر؛
و مرگ پلی برای مؤمنان است برای انتقال آنان به باغهایشان (در بهشت)؛
و پلی برای کافران است برای انتقال آنان به آتش عظیم (جهنم).
اسیرانى را نزد پیامبر آوردند.
ناگاه زنى از میان ایشان دواندوان در پى کودکى برآمد. طفل خویش را در میان اسیران یافت، به سینه گرفت و شیر داد.
رسول خدا صلیالله علیه وآله فرمودند ...
در زمان رسول خدا صلیالله علیه وآله مؤمن تنگدست بسیار نیازمندى از اصحاب صفه به نام سعد بود که همه نمازهایش را در اوقاتشان همراه رسول خدا صلیالله علیه وآله بجا مى آورد.
رسول خدا صلیالله علیه وآله با مشاهده نیازمندی و غربت او، دلش به حال وى مى سوخت و مى فرمود ..
نقلشده که نجاری به محضر آیتالله اراکی رفت و از ایشان خواست موعظهای کرد.
آیتالله اراکی پرسیدند شغل تو چیست؟
مرد جواب داد: نجار هستم؛ در و پنجره میسازم.
آیتالله اراکی فرمودند ...
حسرت زیارت اربعین و کربلایت داغی به دلم گذاشته که نپرس!
بغض جا ماندن از کاروان عاشقانت چنان راه گلویم را بسته که با هر بهانهای اشک بر چشمم حلقه میزند.
شاید شما هم جزء افرادی باشید که مورد آزار دیگران قرارگرفتهاید.
در این حالات چه کنیم که مدارا با آنان و تحمل آزار چنین افرادی بر ما آسان شود؟
چرا ما با وجود انجام واجبات و مستحبات، نتایج این طاعات و بندگی را آنطور که بایدوشاید در خود نمیبینیم؟!
در پاسخ به این سؤال میگوییم ...
بوی خاک بارانخورده، بیتابترت میکند این روزها
مخصوصاً وقتی منتظر کسی باشی که دلت برایش از جا کنده میشود ...
امام صادق علیهالسلام روایت زیبایی از رسول خدا صلیالله علیه وآله نقل کردهاند که بسیار امیدبخش است ...
حضرت استاد فاطمی نیا میفرمود: حضرت آیتالله بهاءالدینی به بنده فرمودند:
«سیدی بود که معروف بود به سید سکوت. بزرگانی به محضرش رفتوآمد داشتند».
از آیتالله بهاءالدینی پرسیدم: سر اینکه بزرگان به پیش این سید میرفتند و از او استفاده میکردند چه بود؟
ایشان فرمودند ...
رسول خدا صلى اللَّه علیه و آله و سلّم از نزد جماعتى که در حال بلند کردن سنگى بودند، عبور میکردند.
حضرت پرسیدند این چه کاری است که انجام میدهید و چه چیز باعث شده این کار را بکنید؟
عرض کردند: میخواهیم بدانیم کدامیک از ما زورش بیشتر است!
حضرت رسول صلّى اللَّه علیه و آله و سلّم فرمودند:
آیا میل دارید بگویم کدامیک از شما زورش بیشتر و قویتر است؟
عرض کردند: بله یا رسولالله.
حضرت فرمودند ...
مردی به امام صادق علیهالسلام عرض کرد: یا ابن رسولالله مرا بر خدا رهنمائى کن که او کیست؛ زیرا جدال کنندگان بسیاری با من جدل کردهاند و مرا حیران و سرگردان نموده اند.
امام علیهالسلام به آن مرد فرمودند ...
امام زمان علیهالسلام غایب است؛ ولی غیبت او به معنی عدم حضورش نیست؛ بلکه به معنی عدم ظهور است.
یکی از محرماتی که در تمامی ادیان و شرایع آسمانی تحریم شده، خوردن شراب است.
همچنان که از امام رضا علیهالسلام روایتشده که فرمودند:
خداوند هرگز پیغمبرى مبعوث نفرمود مگر با حکم حرمت شراب و ...
در ضمن نامهای که از ناحیه مقدسه حضرت صاحب سلاماللهعلیه خطاب به مرحوم شیخ مفید واردشده است، آن حضرت مرحوم شیخ مفید را با چنین عباراتی خطاب کردهاند ...
چه بسیار اتفاق میافتد که انسان انگیزه و تصمیمی بر انجام گناهی ندارد؛ ولی به دلیل فکر کردن در مورد آن گناه و تفکر در لذت و بهرهای که از آن گناه میبرد، کمکم نسبت به انجام آن معصیت رغبت پیداکرده و مبتلا به آن میشود.
لذا یکی از راههای جلوگیری از انجام گناه این است که ...
غیرت آن است که انسان از خود، اولاد، اموال، عرض و ناموس خود نگاهبانی کند.
یکی از اقسام غیرت این است که انسان حرم و ناموس خویش را از دید و تعدی نامحرمان محافظت نماید.
یکی از شاگردان مرحوم آیتالله سعادت پرور (پهلوانی) میفرمود: آیتالله سعادت پرور فراوان اینچنین دعا میکردند:
خدایا مرا نزد خودت، مثل مردهای در دستان غسال قرار بده!